اغلب، بازیگوشی و شیطنت سگ‌ها ما را سرگم می‌کند، ولی الزاما چنین رفتارهایی خوب نیستند. گاهی این رفتارها نشان دهنده آلفا شدن سگ است. آلفا شدن سگ یک حس غریزی است که باعث می‌شود او احساس مسئولیت کرده و خود را برتر، قوی‌تر و رهبر در میان جمع (خانواده شما) بداند. حسی که در صورت عدم کنترل، پرخاشگری سگ خانگی را به همراه دارد. اگر چه کنترل این حس چالش‌هایی را به دنبال دارد، اما جای نگرانی نیست. در انتهای این مقاله از پتسی به راهکارهایی برای «چگونه آلفای سگ خود باشیم» دست پیدا خواهید کرد. پس، با ما همراه باشید.
معنی آلفا شدن سگ چیست؟
بیاید اول بگوییم آلفا یعنی چه؟ آلفا به معنی بزرگ و برتر است. همان طور که می‌دانید، ژن‌های سگ و گرگ‌ها تا حدود زیادی با هم یکسان هستند. حتی عده‌ای سگ را گرگ اهلی می‌دانند. اغلب ما با مفهوم گرگ آلفا آشنا هستیم. گرگ آلفا گرگی است که در میان تمام گله، قوی‌ترین است و بر تمام گرگ‌ها از نظر قدرت برتری دارد. گرگ آلفا همان گرگ رهبر است که گله را هدایت و از آن محافظت می‌کند. از آنجا که بسیاری از رفتارهای سگ و گرگ مشابه است، سگ آلفا نیز خصوصیات رفتاری مانند گرگ آلفا دارد.
سگ‌ها نیز به اندازه گرگ‌ها علاقه به زندگی در گله دارند. به همین جهت، وقتی وارد یک خانه می‌شوند، اعضای خانواده را مانند گله خود در نظر می‌گیرند. رفتار سگ‌ها در خانواده به دو شکل است:
- آلفا بودن: در این حالت سگ تمایل به رهبری خانواده دارد.
- مطیع بودن: در این حالت نیز سگ به راحتی با محیط خانه وفق پیدا کرده و یک زندگی کاملاً معمولی را (مانند اغلب سگ‌ها) تجربه می‌کند.
حال این سوال پیش می‌آید که سگ آلفا چیست یا به تعبیر راحت‌تر آلفا بودن سگ یعنی چه و به چه مواردی بستگی دارد؟ در پاسخ باید گفت که برخلاف تصور عموم، جنسیت و جثه سگ هیچ تأثیری بر آلفا بودن آن ندارد. اصلی‌ترین عامل آلفا شدن یک سگ، رفتارهای نامناسب شماست. رفتارهایی که این باور را در سگ ایجاد می‌کند که او بر همه اعضای خانواده (گله) برتری دارد و می‌تواند هرکسی را کنترل کند و خواسته‌های خود را برطرف سازد. در ادامه بیشتر درباره نشانه‌های سگ آلفا خواهیم دانست.
۶ نشانه آلفا شدن سگ
پس از پاسخ به سوال آلفا شدن سگ چیست و پی بردن به معنای آن، آشنا شدن با نشانه‌های آلفا شدن سگ خالی از لطف نیست. شناخت این علائم از حاد شدن موضوع که به پرخاشگری و رفتار نامناسب سگ می‌انجامد، جلوگیری می‌کند. همچنین، کمک بزرگی برای آشنا شدن با نحوه تربیت سگ آلفا خواهد بود. چرا که شناخت کنش، واکنش درست را از سوی شما به عنوان صاحب سگ به همراه دارد. نشانه‌های سگ آلفا شامل ۶ مورد زیر است.
۱- رعایت نکردن قوانین و شکستن محدودیت: از مهم‌ترین نشانه‌های سگ آلفا شکست محدودیت‌ها و رعایت نکردن قوانین اعمال شده توسط شما است. سگ کارهایی را انجام می‌دهد که برای او ممنوع هستند. او یواشکی غذا می‌دزدد، زمانی که اجازه پرش از تخت به او داده نشده است می‌پرد و یا در حین پیاده‌روی غر می‌زند. (مقاله مرتبط: پیاده روی سگ) این رفتارها هشداری برای شروع پرخاشگری و آلفا شدن سگ هستند که باید به سرعت اصلاح شوند.
۲- کشیدن افسار به سمت دیگر: سگ مطیع را به هر سو ببرید، خواهد آمد. اما سگ آلفا افسار گسیخته است. به این معنا که در هنگام پیاده‌روی به هر سو می‌رود و شما را به دنبال خود می‌کشاند. برای جلوگیری از آلفا شدن سگ زمانی که او شروع به کشیدن افسار کرد، بهتر است در جای خود ایستاده یا قدمی به عقب بروید. (مقاله مرتبط: قلاده سگ)
۳- پارس غیر طبیعی: سگ‌ها به طور طبیعی برای آنکه منظور خود را برسانند، پارس می‌کنند. این پارس اشکالی ندارد، اما اگر که بیش از اندازه انجام شود، نشانه بی‌حوصله شدن آن‌ها است. پارس کردن زیاد سگ را نباید تحمل کرد و حتما می‌بایست به دنبال چاره بود. (مقاله مرتبط: پارس کردن سگ)
۴- نشانه گذاری: از دیگر علائمی که یک سگ آلفا خواهد داشت، نشانه گذاری به کمک ادرار است. او با ادرار کردن در جاهای مختلف درصدد نشان دادن مکان تحت قلمرو خود است. در واقع با چنین نشانه گذاری می‌خواهد به دیگران (به ویژه سگ‌های دیگر) بفهماند که ورود به این مکان ممنوع است. (مقاله مرتبط: آموزش دستشویی سگ)
۵- برقراری ارتباط چشمی: خیره شدن سگ به چشم‌های شما نیز از علائم آلفا شدن سگ است. سگی که مطیع است و می‌داند شما از او بالاتر هستید، خیره نگاه نمی‌کند. پس، در صورت مواجهه با چنین موردی نباید چشم از او بگیرد، چرا که خود را برنده می‌داند و به آلفا شدن او کمک خواهد کرد.
۶- سوار شدن بر دیگر سگ‌ها یا انسان: به این مورد ویژه توجه کنید. چرا که گاهی این حرکت با بازی اشتباه گرفته می‌شود. اگر که دیدید سگ بر روی شما یا سگ دیگری سوار شد، به او سریعا اخطار دهید و او را به مکانی که برایش در نظر گرفته‌اید هدایت کنید.
حال که با نشانه‌های سگ آلفا آشنا شدیم، بهتر است راه‌هایی برای جلوگیری از آلفا شدن سگ را بیاموزیم.
چه کنیم سگ آلفا نشود؟
سگ آلفا ممکن است مشکلات زیادی برای شما به وجود آورد. برخی از آن‌ها شامل خشونت سگ، گاز گرفتن در برخی مواقع، عدم اطاعت از دستورات، بروز رفتارهای نامناسب در موقعیت‌های گوناگون و… می‌شود. در اغلب مواقع افراد از نگهداری سگ آلفا دوری می‌کنند و ترجیح می‌دهند سگی مطیع داشته باشند. باید گفت که اگر سگ شما آلفا شد، جای نگرانی وجود ندارد، زیرا با اصلاح برخی رفتارها می‌توانید او را به یک سگ مطیع تبدیل کنید.
در حقیقت، می‌توان این چنین گفت که شما به عنوان صاحب سگ باید آموزش الفا شدن بر سگ را ببینید. سگ زمانی که شما را آلفا بداند مطیع می‌شود و رفتارهای نامناسب از خود نشان نمی‌دهد. تنها نکته مهمی که وجود دارد این است که باید به محض مشاهده رفتارهای رهبرانه، رفتار خود را با سگ اصلاح کنید. برخی از مهم‌ترین موارد برای جلوگیری از آلفا شدن سگ و یا به اصلاح سگ آلفا، به شرح زیر است.
۱- شناسایی رفتارهای اشتباه
رفتارهای اشتباه سگ خود را بررسی کنید. سعی کنید به طور کامل ریشه آن رفتار را پیدا کرده و مشکل را حل کنید. مطمئن باشید که رفتار اشتباه سگ به دلیل ضعف در رفتار شماست. مثلا اگر سگ شما دیگر علاقه‌ای به خوردن غذاهایی که همواره مصرف می‌کرد ندارد، ممکن است شما جدیت لازم را در برخورد با او به خرج نداده باشید. اگر سگ از خوردن غذا اجتناب کرد، شما نباید غذای دیگری را جایگزین کنید تا مجبور شود که همان غذا را مصرف کند. (مقاله مرتبط: تغذیه توله سگ)
یکی دیگر از رفتارهای رایجی که در سگ آلفا وجود دارد، پرخاشگری او است. هنگامی که سگ شما نسبت به مسائل یا اشخاصی واکنش‌های پرخاشگرانه و غیرمنطقی بروز می‌دهد، باید با جدیت در برابر او بایستید. با استفاده از روش‌های تنبیهی که قبلاً استفاده می‌کردید، اشتباه او و ناراحتی خود را به سگ نشان دهید. به همین ترتیب، تمام رفتارهای اشتباه سگ و همچنین رفتارهای اشتباه خودتان را بررسی و حل کنید. دقت کنید که به هیچ عنوان نباید کوتاه بیایید، زیرا این امر موجب می‌شود رفتارهای سگ آلفا شدت بگیرد.
۲- قدرت‌نمایی کنید!
برای سگ آلفا قدرت‌نمایی کنید و نشان دهید که رئیس شما هستید! شاید بروز چنین رفتارهایی در ابتدا مضحک به نظر برسد، اما باعث می‌شود که سگ جایگاه خود را بهتر درک کند. روی حریم شخصی خود حساسیت به خرج دهید و حتی نسبت به لوازم شخصی خود رفتارهای خاصی نشان دهید. اینگونه سگ آلفا متوجه می‌شود که بر بسیاری موارد تسلط ندارد.
اگر قدرت جسمانی بالایی دارید، آن را به شکل صحیحی به سگ نشان دهید تا متوجه قوی بودن شما شود. مثلاً یکی از لوازم خانه و یا حتی لوازم مربوط به سگ را که وزن بالایی دارد، در خانه جابه‌جا کنید. عده‌ای به دلیل علاقه بیش از حد و یا حتی دلسوزی نسبت به سگ، اجازه می‌دهند که او هر رفتاری بکند. این مورد باعث می‌شود حیوان شما به مرور زمان رفتارهای رهبرانه خود را بروز دهد و تبدیل به یک سگ آلفا شود.
۳- انجام دستورات
دقت کنید که سگ باید تمام دستورات شما را انجام دهد، حتی بی‌‌اهمیت‌ترین دستورات. (مقاله مرتبط: آموزش نه گفتن به سگ) در برخورد با سگ آلفا نباید هیچ‌‌گونه انعطافی در این مورد به خرج دهید، اما در مواردی که می‌خواهید از آلفا شدن سگ جلوگیری کنید می‌توانید منعطف‌تر برخورد کنید. (مقاله مرتبط: تربیت سگ)
۴- تشویق صحیح
هیچ‌گاه نباید اهمیت تشویق سگ را فراموش کنید. حتی اگر سگ شما پس از مدتی طولانی دستور شما را اجرا کرد، با مقداری تشویقی از او تشکر کنید. استفاده از تشویقی سگ در موارد کم اهمیت باعث می‌شود که سگ شما دیگر ارزشی برای آن قائل نشود. باید درست و به جا از تشویقی استفاده کنید. می‌توانید چندین تشویقی متفاوت را با توجه به علاقه او دسته‌بندی کنید و با توجه به اطلاعت سگ و اهمیت کاری که انجام داد، از آن‌ها استفاده کنید. (مقاله مرتبط: طرز تهیه تشویقی سگ)
۵- آلفای سگ خود باشید!
اگر بخواهیم در یک جمله کوتاه، راهکاری برای جلوگیری از آلفا شدن سگ ارائه کنیم، باید گفت: خودتان آلفا باشید! برای اینکه به سگتان ثابت کنید که آلفا نیست و نباید رفتارهای رهبرانه بروز دهد، باید آلفا باشید. جلوتر از سگ راه بروید و هنگامی که فرار می‌کند، به او دستور دهید که به سمت شما برگردد. اگر به دنبال سگ بدوید، او گمان می‌کند که شما از او پیروی می‌کنید.
از مهمان‌های خود بخواهید که توجه خود را به سمت سگ معطوف نکنند. اینکه سگ مورد توجه هر کسی باشد، باعث می‌شود که رفتارهای اشتباهی بروز بدهد. در نهایت نیز در کنار تمامی موارد ذکرشده، سعی کنید رفتاری دوستانه با سگ خود داشته باشید. از اهمیت بازی با سگ غافل نشوید، اما در بازی‌ها نیز تا حدودی برتری خود را به او نشان دهید. به طور کلی، باید گفت که بهتر است سیاست خود را حین رفتار با سگ حفظ کنید و اجازه ندهید او از حد خود بگذرد. تربیت درست سگ به شما در کنترل این رفتار کمک خواهد کرد.
جمع‌بندی
در این مقاله به سوالاتی نظیر آلفای سگ چیست، پاسخ داده شد تا به شما کمک کند بتوانید رابطه بهتری با سگتان برقرار کنید. با دیدن رفتارهای رهبری از آلفا شدن سگتان نترسید و سعی کنید با راه‌کارهای ارائه شده رفتارهای مخرب او را اصلاح کنید. برای جلوگیری از پرخاشگری سگ فعالیت ذهنی او را بالا ببرید و به او احساس امنیت دهید. در نهایت، اگر سگتان دارای هر یک از علائم الفا سگ بود، از مشورت با یک مربی و دام‌پزشک غافل نشوید. شما با کمی تلاش می‌توانید به سگ خود کمک کنید تا بر تمایلات تهاجمی خود غلبه کرده و شاد و سالم زندگی کند.
سوالات متداول
- بهترین روش تربیت سگ چیست؟
بهترین و موثرترین شیوه استفاده از تقویت کننده مثبت است. این روش متمرکز بر پاداش برای رفتار خوب سگ است. - برای جلوگیری از آلفا شدن سگ چه باید کرد؟
ایجاد قوانین و محدودیت‌های مشخص، تعریف کار برای سگ و قاطعانه و در عین حال آرام برخورد کردن با سگ از آلفا شدن او جلوگیری می‌کند. - آیا همه سگ‌ها تمایل به آلفا شدن دارند؟
اگر چه خصلت رهبری در تمامی آن‌ها وجود دارد، اما بسیاری از سگ‌ها از اینکه مطیع هستند، احساس رضایت دارند. در واقع، گاهی بعضی از سگ‌ها به اندازه‌ای مطیع هستند که باعث کاهش شدید اعتماد به نفس آن‌ها می‌شود. - آیا لیسیدن سگ نشانه آلفا شدن او است؟
بر اساس موقعیت و دیگر رفتارهای سگ، لیسیدن می‌تواند معنای آلفا شدن یا مطیع بودن بدهد. - سگ نژاد آلفا چه سگی است؟
نژادی به این نام وجود ندارد. سگ آلفا به یکی از ویژگی‌های غریزی این حیوان که احساس رهبری و تسلط بر گروه است، اشاره دارد.
