نکات ضروری برای «نگهداری خرگوش» در خانه که باید بدانید!
به فکر اضافه کردن یک خرگوش به خانواده خود هستید؟ چه فکر بکری! این کار فوقالعاده است. چرا که این حیوان بانمک سومین حیوان پشمالوی محبوب پس از گربه و سگ است؛ البته، با نیازها و رفتارهای منحصربهفرد. قطعا شبیه دانستن این حیوان دستآموز به گربهسانان یا سگسانان و ارتباط گرفتن با آن همانند آنها اشتباه است.
نگهداری خرگوش | |
رده | پستانداران |
خاستگاه | اروپا (فرانسه و اسپانیا) |
نژادها | آمریکایی، کالیفرنیایی، آنگورای انگلیسی، لوپ هندی |
تغذیه | یونجه و انواع سبزیجات برگ سبز |
غذاهای مضر | موز، کاهو، هندوانه، ریواس، توت فرنگی، آلو، آلبالو و کرفس |
بیماریها | رشد بیشازحد دندان، اسنافل، گلولههای مو، تومور رحمی |
طول عمر | ۱۲ سال |
ویژگیهای جالب | چرخش ۱۸۰ درجه گوش و دید ۳۶۰ درجهای، رشد دائمی دندان |
حیوان ناسازگار | خوکچه هندی |
از این رو پیشنهاد پتسی به شما افزایش دانش درباره نگهداری خرگوش و کسب اطلاعات کافی در این باره است. دانستن ویژگیهای رفتاری و ظاهری، اطلاعات تغذیهای و امور مرتبط با بهداشت و سلامتی این حیوان خانگی دوست داشتنی مراقبت از آن را آسان و هم زیستی را مسالمت آمیزتر خواهد کرد. پس با ما باشید.
تاریخچه خرگوشها
خرگوشها اروپایی هستند! این واقعیتی است که میتوان به تمامی آنها نسبت داد. بر اساس تحقیقاتی که صورت گرفته است، نخستین خرگوشها میلیونها سال پیش در فرانسه و اسپانیا به وجود آمدند. این گمان درباره آنها وجود دارد که انسانهای اولیه آنها را منبع غذایی مناسبی میدانستند. البته، شواهد جامع کمی در ارتباط با رابطه انسان با این حیوان دوست داشتنی تا زمان رومیان باستان وجود دارد.
این حیوانات وحشی بودند و اهلی شدن آنها به قرن ششم میلادی برمیگردد که توسط راهبان فرانسوی انجام شده است. در هر صورت این موجودات از دو مبداء اسپانیا و فرانسه به بسیاری از کشورها معرفی و فرستاده شدند.
اول از ویژگیهای ظاهری این پت بانمک شروع میکنیم و پس از آن با خصوصیات رفتاریاش آشنا میشویم. در واقع، اگر چه هر خرگوشی بر اساس نژاد دارای ویژگیهای ظاهری و خصوصیات رفتاری منحصر به فرد است، اما نقاط مشترک زیادی در میان تمامی آنها وجود دارد.
ویژگیهای ظاهری خرگوش
از مهمترین ویژگیهای ظاهری این موجود زیبا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- از چشمانی درشت و زاویه دید گسترده برخوردار هستند. آنها به آسانی قادر به دیدن پشت سر خود هستند.
- توانایی تشخیص رنگ آنها محدود است.
- مردمک چشم این حیوان پرطرفدار هشت برابر بیشتر از چشم انسان استتاع دارد.
- گوشهایشان کشیده و دراز هستند. این گوشها در تنظیم حرارت بدن کارساز به شمار میروند.
- پاهای عقبی بلندتری دارند.
- حس بویایی قوی دارند. این حس به سبب وجود صد میلیون گیرنده برای درک بوهای مختلف است. این گیرندهها کمک میکنند تا بوی شخص غریبه از آشنا را تشخیص دهند.
- دندان خرگوش همواره رشد میکنند و هیچگاه متوقف نمیشود.
- قوه چشایی خیلی خوبی دارند. آنها میتوانند طعمهای مختلف را چشیده و از هم تشخیص دهند.
- قفسه سینه و قلب این پستاندار اهلی نسبتاً کوچک است.
- این توانایی را دارد که به شکل زیگزاکی بدود.
خصوصیات رفتاری خرگوش
خصوصیات رفتاری و زبان بدن خرگوش منحصر به فرد است. از این رو باید برای برقراری ارتباط درست با این حیوان و تشخیص احساسات او با تمامی این خصوصیات آشنا بود. اگر چه، آشنا شدن با تمامی آنها به معاشرت با این موجود نیاز دارد. اما میتوان به برخی از آنها اشاره کرد.
- خرگوشها موجوداتی اجتماعی هستند. آنها زندگی با هم نوع را به تنها زندگی کردن ترجیح میدهند.
- این حیوانات نمیتوانند با صدا تمامی احساسات خود را بروز دهند. به همین دلیل، از زبان بدن استفاده میکنند.
- آنها علاقه به جستوجوی غذا دارند. از این رو علوفه و غذا را در مکانی قرار دهید که او پس از کاوش آن را پیدا کند.
- این موجودات علاقهای به بغل شدن ندارند و مکان دنج و دور از دسترس را میپسندند.
- این حیوانات محبوب زیاد کثیف میکنند. از این رو برای ادرار و مدفوع باید مکان مناسبی ایجاد نمود و همواره آن را تمیز کرد. با آموزش دستشویی به خرگوش میتوان از کثیف شدن خانه جلوگیری کرد.
- اگر چه خود آنها عادت به لیس زدن دارند، اما از نوازش زیاد عصبی میشوند.
- خرگوشها بدون لانه نمیتوانند زندگی کنند! در واقع آنها همواره میترسند به عنوان طعمه شکار شوند. به دلیل این توهم گاهی ممکن است از ترس سکته کنند!
- آنها موجودات خسیسی هستند. در واقع، از دادن چیزی که به آن علاقه دارند به دیگر همنوعان خود امتناع میکنند.
حال که با برخی از این خصوصیات آشنا شدیم، بیایید درباره انواع نژاد خرگوش اطلاعاتی به دست آوریم. به نظرتان چند گونه از این حیوان دوست داشتنی در کل دنیا وجود دارد؟ آیا تمامی آنها اهلی و مناسب برای نگهداری در خانه هستند؟
انواع نژاد خرگوش
نژادهای مختلفی از خرگوش در دنیا وجود دارند که تا به امروز 49تا از آنها به رسمیت شناخته شدهاند. از این رو انتخاب یک نژاد میتواند برای افرادی که برای اولینبار میخواهند صاحب این موجود بانمک شوند، یک چالش بزرگ به شمار برود. شناخت برخی از این نژادها و منطبق کردن ویژگیهای آنها با معیارهایی که مد نظر است میتوان نژاد مناسب را انتخاب کرد. در ادامه با برخی از محبوبترین نژادها مختصر آشنا خواهیم شد تا بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید.
-
خرگوش آمریکایی
این نژاد طبیعتی آرام دارد و جزو نژادهای کمیاب به شمار میرود و برای افرادی که اولین بار میخواهند نگهداری از خرگوشی را به عهده بگیرند، گزینه مناسبی است. البته، برای افرادی که دارای بچه کوچک هستند توصیه نمیشود. زیرا این نژاد خجالتی است و در صورتی که با آن به آرامی برخورد نشود، گاز میگیرد. رژیم غذایی مناسب و نگهداری اصولی از این نژاد باعث میشود تا آنها بالغ بر 12 سال عمر کنند.
-
خرگوش آنگورا انگلیسی
آنگورا از قدیمیترین نژادهای خرگوش پشمالو هستند. این نژاد کوچک و بانمک است و کمتر از دو و نیم کیلوگرم وزن دارد. گوش این گونه کوتاه است و بر روی تمامی بدن و صورتشان خز در رنگهای مختلف چون شکلاتی، سفید، مشکی و شاه بلوطی است. آنگورا اگر چه به توجه زیادی نیاز ندارد، اما یک همدم فوقالعاده است. با این وجود آنها علاقهای به بغل شدن ندارند و در صورت ترسیدن پرخاشگر میشوند.
-
لوپ هلندی
خرگوش لوپ از نژادهای کوچک و کم وزن به شمار میرود. وزن این نژاد بین 900 گرم تا 8/1 کیلوگرم است. هلند لوپ ظاهری تنومند دارد و عمدتا روی پاهای عقب و گاهی روی پاهای جلو میایستد. گوشهای این نوع همیشه آویزان و درازتر از گوشهای دیگر نژادها هستند. این گونه مهربان و اجتماعی هستند. نگهداری خرگوش لوپ برایتازهکارها سخت نیست. البته، آنها اگر که بترسند یا عصبی شوند حالت تهاجمی به خود میگیرند.
-
خرگوش کالیفرنیایی
یکی از نژادهای بزرگ به شمار میرود. این نژاد بین سه و نیم تا کمی بالاتر از چهار و نیم کیلوگرم وزن دارد و از گوشهایی پهن، راست و متوسط برخوردار است. خز او نیز متراکم و متوسط است و ریزش کمی دارد. خرگوش کالیفرنیایی اگر چه در ابتدا ممکن است خجالتی به نظر آید، اما طبعی دوستانه دارد. ناگفته نماند که طول عمر این نژاد بین 5 تا 10 سال است.
بهداشت عمومی خرگوش
خرگوشها موجوداتی تمیزی هستند. آنها خود را لیس میزند تا از هر نوع کثیفی و آلودگی پاک شوند. بهداشت عمومی و ایجاد یک محیط عاری از آلودگی به سلامت جسمی و روحی این حیوان بانمک کمک خواهد کرد. از این رو لازم است سه نکته زیر را در جهت رعایت بهداشت عمومی این جاندار در نظر گرفت.
۱- انجام معاینه اولیه: پیش از هر چیزی لازم است خرگوش را برای معاینه اولیه به نزد دامپزشک برد. این کار باعث میشود تا از میزان سلامت جسمی و روحی آن اطلاع پیدا کرده و توصیههای لازم را دریافت کنید.
۲- ایجاد محیط تمیز و ایمن: علاوه بر این لازم است محیطی تمیز و ایمن برای نگهداری خرگوش در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، محل دستشویی آن مشخص شده و با روزنامه یا کاغذ پوشانده شود تا به راحتی عوض شود. همچنین، بستری مناسب با مواد غیر سمی ساخته شود تا در آن استراحت کرده یا به بازی مشغول شود.
۳- تمیزکاری روزانه: برای رعایت بهداشت عمومی باید محیط زندگی این حیوان یا همان لانه او، روزانه تمیز شود و هر آنچه که از روز قبل باقی مانده است با مواد تازه جایگزین شود. مثلا ظرف غذا را قبل از پر کردن مجدد شست یا اگر غذایی دست نخوردهای وجود دارد آن را برداشته و غذای جدید قرار داد.
نباید بیش از اندازه به بهداشت عمومی و تمیز کردن محیط بها داد. چرا که این کار احساس امنیت را از خرگوش سلب میکند. او با تشخیص بوی خود احساس امنیت خواهد کرد و در صورت نبود آن استرس میگیرد.
تغذیه خرگوش
شاید شما هم مانند بسیاری از افراد دیگر فکر کنید که یگانه غذای خرگوش هویج است! هویج به عنوان یک منبع سرشار از کربوهیدرات در مقدار بالا برای این زیبای بازیگوش مضر است. خرگوشها گیاهخوار هستند و به عنوان چرنده شناخته میشوند، چرا که به طور مداوم در حال غذا خوردن هستند. این موجودات بانمک سیستم گوارشی پیچیدهای دارند که میتواند به راحتی غذاهای فیبردار را تجزیه کند.
علاوه بر اینها، این حیوانات نیازهای غذایی خاصی دارند و اگر با غذاهای نامناسب و جدید تغذیه شوند ممکن است بیمار شده و حتی بمیرند. یونجه و انواع سبزیجات برگ سبز که سرشار از فیبر هستند باید در رژیم غذایی آنها قرار بگیرد و میزان کربوهیدراتهایی نظیر سیب زمینی و هویج به مقدار مناسب و نه زیاد گنجانده شود. علاوه بر این میوهها باید به میزان محدود به خرگوش داده شود و آب شیرین به شکل 24 ساعته در کنار این حیوان و در دسترس او قرار گیرد. البته این جاندار دوست داشتنی زیاد آب نمیخورد و عموما میزان آب لازم را از گیاهان سبز رنگی که میخورد تامین میکند.
البته برخی از گیاهان و میوهها را در کنار بعضی از خوراکیها نمیتوان به خرگوش داد و جزو ممنوعهها هستند. این خوراکیها سلامتی او را به خطر میاندازند. برخی از این غذاهای ممنوع خرگوش عبارتند از: موز، کاهو، هندوانه، ریواس، توت فرنگی، آلو، آلبالو و کرفس.
تربیت و آموزش خرگوشهای بانمک
قبل از آشنایی با اصول نگهداری خرگوش بیایید با نوع تربیت این حیوانات خجالتی آشنا شویم. این موجودات اگر چه خجالتیاند، اما آموزشپذیرند و میتوان همانند سگ و گربه به آنها آموزشهای لازم را داد. آموزشهایی نظیر انجام ندادن برخی از کارها یا دستشویی کردن در مکان مخصوص و حتی یاد گرفتن اسم و چند لغت محدود دیگر. (مقاله مرتبط: اسم خرگوش)
اگر که برای تربیت این حیوان وقت گذاشته شود او موارد بسیاری را یاد خواهد گرفت، چرا که باهوش است و سرعت یادگیری بسیار خوبی دارد. این هوش به گونهای که قادر است در برابر کنشهای مختلف (صدا و بوی مختلف) واکنشهای متفاوتی از خود نشان دهد.
اصول نگهداری خرگوش و مراقبت از آن
نگهداری خرگوش باید در قفس باشد. اکثر افراد این حیوان را در خارج از خانه نگهداری میکنند، اما باید توجه داشت که ساختن و مهیا کردن قفس و لانهای که از آنها در برابر باد و باران محافظت کند ضروری است. برای ساخت قفس خرگوش میتوانید از المنت برای محافظت در زمستان استفاده کنید تا او بتواند در خارج از محیط خانه زندگی کند. همچنین، میتوانید خرگوش را در حیاط نگهداری کنید.
برای نگهداری از خرگوش خارج از خانه توصیه میکنیم کف لانه را از منافذی پوشیده کنید که از بروز رطوبت جلوگیری کند. اگر هم که او را در خانه نگهداری میکنید، بهتر است کف لانهاش را توری قرار دهید تا مدفوع او به پایین بریزد و در کف قفساش باقی نماند. این مسائل باعث میشود تا این حیوان در محیطی سالم زندگی کند و شما هم برای تمیزی لانه دچار سختی نشوید.
بیماری خرگوشها
یکی از شرایط لازم برای نگهداری خرگوش اطلاع از بیماریهایی است که ممکن است او به آن مبتلا شود. آشنایی با این بیماریها میتواند به شما در جهت پیشگیری یا درمان به موقع کمک کند. برخی از مهمترین بیماریها به شرح زیر هستند.
-
رشد بیش از اندازه دندانها
مشکلات دندانی از شایعترین دلایل برای بردن این حیوان نزد دامپزشک به شمار میروند. یکی از آن مشکلات رشد بیش از اندازه دندانهای ثنایا است. رشد زیاد این دندانها به سمت لبها و دندانهای فک مخالف است که اغلب زخمهای دردناکی را در دهان ایجاد میکنند و ممکن است باعث عفونت شوند.
دندانهای ثنایا در هفته 2 تا 3 میلی متر رشد میکنند که طبیعی است. این رشد با جویدن غذاهای فیبردار چون علف و یونجه که باعث کوتاه شدن آنها میشوند، مهار میشود. پس، برای آنکه از رشد بی رویه دندان جلوگیری کنید، بهتر است رژیم غذایی فیبر دار برای خرگوشتان در نظر بگیرید.
-
اسنافل
اسنافل از بیماریهای مسری و شایع در میان این گونه از جانداران است. این بیماری توسط باکتری به نام پاستورلا مولتوسیدا در خرگوشها ایجاد میشود و عفونتهای پوستی، کج شدن سر و آبریزش بینی را به دنبال دارد. البته اگر که به موقع درمان نشود، جدیتر شده و باعث بیماری ذات الریه میشود. راه درمان این بیماری تجویز آنتی بیوتیک توسط دامپزشک است و یکی از راههای جلوگیری از آن ایجاد یک محیط کم تنش و استرس برای این حیوان دوست داشتنی است.
-
گلولههای مو
اگر که زیبای بازیگوشتان را بیحال، خسته و کماشتها دیدید یکی از علل را وجود گلولههای مو در روده در نظر بگیرید. وجود گلولههای مو در دستگاه گوارش یکی از رایجترین علل بیماری خرگوش است. این حیوانات، جانداران تمیزی هستند. آنها همواره خز خود را لیس میزنند. همین لیس زدن باعث ایجاد گلوله مو میشود.
از آنجا که خرگوشها نمیتوانند بالا بیاورند، مجبورند آن را دفع کنند. از این رو ممکن است در روده گیر کرده و باعث انسداد شوند. قرار دادن رژیم غذایی فیبر دار به پیشگیری از ابتلا به این بیماری که راه درمانش احتمالا جراحی است، کمک خواهد کرد.
-
تومور رحمی
خرگوشهای ماده میتوانند به بیماری سرطان رحم مبتلا شوند. این بیماری عموما در مادههایی که عقیم نشدهاند ایجاد میشود. از نشانههای این بیماری میتوان به ترشحات خونی واژینال، وجود رفتار تهاجمی، بی حالی و وجود کیست در غدد پستانی اشاره کرد. تنها راه درمانی جراحی و خارج ساختن تومور است. (مقاله مرتبط: عقیم کردن خرگوش)
تولید مثل در میان خرگوشها
هر جانداری پس از رسیدن به سن بلوغ و آمیزش جنسی میتواند تولید مثل کند. خرگوشها نیز اینگونه هستند. سن بلوغ برای نژادهای مختلف این حیوان متفاوت است. برخی در سن چهار ماهگی، برخی در سن کمتر (نژاد کوتوله هلندی) و برخی در سنین بالاتر بالغ میشوند.
پس از بلوغ خرگوش ماده 14 روز از 16 روز را آماده جفتگیری خواهد بود. در صورتی که جفتگیری انجام شود، تخمکگذاری شروع میشود. اما اگر که آمیزش و جفتگیری وجود نداشته باشد، خرگوش ماده دو روز را استراحت میکند و بعد از دو روز دوباره برای جفت گیری و تولید مثل آماده میشود.
این حیوان محبوب و با نمک فصل خاصی برای تولید مثل ندارد و در تمامی طول سال میتوانند تولید مثل کنند. دوره بارداری آن 31 تا 33 روز طول میکشد و اگر پس از این دوره زایمان نکند، بچه خرگوش در شکم او میمیرد و او یک خرگوش مرده را به دنیا میآورد و یا آن را جذب بدن خود میکند.
در میان خرگوشهای ماده حاملگی کاذب وجود دارد. به این معنا که آنها تمامی علائم بارداری را از خود بروز میدهند در حالی که باردار نیستند!
تعیین جنسیت خرگوش
تعیین جنسیت خرگوش به سه شیوه امکان پذیر است. این سه شیوه عبارتند از: بررسی ویژگیهای رفتاری، توجه به خصوصیات ظاهری و بررسی آلت تناسلی. در ادامه این سه روش به طور کامل توضیح میدهیم.
بررسی ویژگیهای رفتاری
عموما رفتارهای جنسی نر و ماده با هم تفاوت دارد. شناخت این تفاوتها در تعیین جنسیت موثر هستند. خرگوش ماده پس از رسیدن به بلوغ معمولا شروع به کندن زمین برای ایجاد لانه میکند. آنها از این لانه با گاز گرفتن و ناخن کشیدن محافظت میکنند. این در حالی است که جنس نر پرخاشگر است. این جنس پس از بلوغ به دنبال جنس ماده برای جفتگیری میگردد و این از رفتارهای او مشخص است. به عنوان مثال، او در قفس یا خانه ادرار میکند که یکی از دلایل آن فهماندن وجود یک خرگوش نر آماده جفتگیری به خرگوش ماده است.
بررسی ویژگیهای ظاهری
ویژگیهای ظاهری جنس نر و ماده منحصربهفرد هستند و میتوان به کمک آنها جنسیت را مشخص کرد. سر جنس نر سنگینتر از جنس ماده است. این در حالی است که ماده وزن بیشتری دارد. همچنین، جنس ماده دارای 4 یا 5 جفت سینه هستند که بر روی شکم او قرار دارند. این در حالی است که در جنس نر عموما سینه کوچک بوده و دیده نمیشود.
در کنار این موارد میتوان به فضولات خرگوش دقت کرد. اغلب جنس نر فضولات بیشتری بر جای میگذارد.
بررسی عضو تناسلی!
مطمئنترین راه بررسی عضو تناسلی در این حیوان با نمک است. این عضو همچون اکثر پستانداران در نزدیکی پاهای عقبی و در بالای معقد قرار دارد. در بالای شکاف معقد، برجستگی و شکافی وجود دارد. اگر که این شکاف به شکل حرف “I” باشد. آن خرگوش ماده است. البته با ایجاد فشار ملایم در دو طرف شکاف، آن شکاف به شکل گلبرگ باز میشود.
حال اگر که شکاف همانند حرف “O” باشد. آن خرگوش نر است. اطمینان از این موضوع با فشردن ملایم دو طرف شکاف ایجاد خواهد شد. در صورت فشار دادن آلت تناسلی لولهای مانند و کوچک دیده خواهد شد.
حقایق جالبی که درباره خرگوشها نمیدانستید!
و در آخر با حقایق جالبی درباره این جانداران دوست داشتنی آشنا میشویم. حقایقی که دانستن آنها سودمند است و به شناخت بیشتر کمک خواهند کرد.
- خرگوش میتواند تا 12 سال و حتی بیشتر از آن عمر کند.
- آنها موجوداتی اجتماعی هستند پس نباید تنها نگه داشته شوند.
- این جانوران میتوانند گوشهای خود را 180 درجه سانتیگراد بچرخانند.
- این حیوان دوست داشتنی اگر چه با چشم بسته به دنیا میآید، اما دید 360 درجهای دارد.
- او همواره در حالت هشدار دائمی و دفاع از خود است و در صورت احساس خطر گارد میگیرد.
- خرگوش و خوکچه هندی دوستان خوبی برای هم نیستند.
- رشد بیش از اندازه دندانها در میان این گونه از جانداران طبیعی است.
- این موجودات همانند گربهها زمانی که آرام هستند «خرخر» میکنند.
- هویج همیشه برای این حیوان زیبا و بازیگوش مفید نیست و ناراحتی معده را به دنبال خواهد داشت.
- خرگوشها با یک جهش میتوانند تا ارتفاع 90 سانتیمتر بپرند.
- برخی از انواع این حیوان بالغ بر 9 کیلوگرم وزن دارند.
جمع بندی
خرگوشها حیوانات خانگی محبوبی هستند. به همین دلیل بسیاری از افراد بدون آنکه درباره نوع تغذیه، ویژگیهای رفتاری و شیوه صحیح مراقبت و نگهداری از آنها تحقیقات لازم را بکنند، آنها را به عنوان حیوان خانگی میپذیرند و با سیلی از مشکلات کوچک و بزرگ رو به رو میشوند. مشکلاتی که به دلیل عدم آگاهی به وجود آمدهاند. به همین منظور در این مقاله تلاش شد، تمام آنچه که لازم است برای نگهداری از این حیوان بانمک بدانید از تغذیه تا زایمان، گفته شود. امیدواریم این مقاله برایتان مفید بوده باشد.
سوالات متداول
- آیا خرگوشها حیوانات خانگی خوبی هستند؟
بله، آنها حیوانات خانگی شگفت انگیزی به شمار میروند. این جانداران شخصیت فوق العادهای دارند و میتوانند با انسان انس بگیرند. - خرگوشها صاحب خود را دوست دارند؟
خرگوشها حیواناتی دوست داشتنی و اجتماعی به شمار میروند، آنها نه تنها دوست دارند با انسانها وقت بگذرانند، بلکه به آنها نیاز دارند. - خرگوشها شب میخوابند؟
جواب منفی است. در واقع زمان معینی برای خواب آنها وجود ندارد. آنها کورپوسکولار هستند. به این معنا که بالاترین فعالیت را در ساعات گرگ و میش غروب و سحر دارند. - خرگوشها بو میدهند؟
آنها موجوداتی بی بو و تمیز هستند. تنها ادرار آنان بو دار است. پس اگر محل زندگی آنها را تمیز نگه دارید، مشکلی از لحاظ بو نخواهید داشت.