اسب پونی با اسبچه یکی از محبوب‌ترین نژادها برای آموزش سوارکاری است؛ این اسب بامزه با جثه کوچک نسبت به سایر اسب‌ها مهربان‌تر و باهوش‌تر است. بسیاری از خانواده‌ها در سراسر آمریکا و اروپا صاحب انواع مختلفی از پونی‌ها هستند. اسب پونی به خاطر ویژگی‌های منحصربه‌فرد و عمر طولانی‌اش دوست خوبی برای خانواده‌هاست. در این مقاله از پتسی به معرفی اسب پونی می‌پردازیم. اگر شما هم می‌خواهید صاحب یک اسب پونی باشید با این مقاله از پتسی همراه باشید.
| معرفی اسب پونی | |
| خاستگاه | آمریکا |
| قد | حداکثر ۱۲۰ سانتی‌متر |
| رنگ | قهوه‌ای، سفید، مشکی |
| انواع | دیلز، کارمور، فل، شتلند، آستورکن، بوسنیایی، دارمور و… |
| تغذیه | علوفه، غذای تجاری اسب |
| بیماری | کوشینگ، چربی خون |
اسب پونی چیست و چه فرقی با اسب دارد؟
پونی، اسب کوچکی با قد کمتر از ۱۲۰ سانتی‌متر است. اسب پونی بسیار شبیه اسب معمولی است و از نظر نژادی از یک خانواده (Equus caballu) هستند، اما کاملاً خلق‌وخو و ویژگی‌های متفاوتی دارد. پونی‌ها برخلاف اسب‌های معمولی در تمام عمر خود کوچک می‌مانند و به‌سرعت بالغ می‌شوند. اسب‌ها بسیار کند رشد می‌کند و گاهی تا سن شش‌هفت‌سالگی به اندازه کامل خود نمی‌رسد.
پونی‌ها نسبت به اسب‌ها باهوش‌تر هستند. بسیار مطیع و آرام به نظر می‌رسند اما می‌تواند بسیار حقه‌باز باشند. پونی‌ها برخلاف اسب‌ها معمولاً کارکردن را دوست ندارند و از زیر کار درمی‌روند. این در حالی است که پونی‌ها بسیار قوی هستند و می‌توانند بارهای سنگین حمل کنند. آنها نسب به اسب‌ها مقاوم‌تر هستند و می‌توانند در دماهای مختلف با محیط هماهنگ بشند و دوام بیاورند. پونی‌ها نسبت به اسب‌ها یال و دم ضخیم‌تری دارند و سم آنها سفت‌تر است؛ همچنین نسبت به اسب‌ها استخوان‌های سنگین‌تر و پاهای کوتاه‌تری دارند.
پیشینه اسب پونی
در زمانی که از اسب‌ها برای کارهای عمومی در مزرعه‌ها و حمل زغال سنگ و از گاوها برای شخم‌زدن اسب‌های پونی وسایل حمل‌ونقل بودند. جثه کوچک و قوی بودن آنها باعث می‌شد به‌راحتی در راهروهای باریک معدن رفت‌وآمد کنند. در دهه ۱۸۵۰ وقتی قانون منع استفاده از کودکان در معادن زغال سنگ اجرا شد پونی‌ها برای حمل بار در معادن مورد توجه قرار گرفتند.
پونی‌های نر سیاه و سفید شتلند ایدئال‌ترین نوع اسب پونی برای این کار بودند؛ چون قدرت بدنی بالایی داشتند و می‌توانستند دوبرابر وزن خود را حمل کنند. در طول سال‌ها، هزاران پونی به معادن سراسر بریتانیا و آمریکا فرستاده شدند، در زیرزمین کار کردند و گاری‌ها را حمل کردند. آخرین معدنی که با استفاده از پونی‌ها کار می‌کرد در سال ۱۹۷۱ در آمریکا بسته شد.
پونی‌های شتلند امروزه نیز بسیار محبوب هستند و همچنان برای سوارکاری استفاده می‌شوند. آنها به خاطر جثه کوچک و اخلاق خوبشان برای آموزش سواری به کودکان بسیار مناسب هستند. امروزه پونی‌ها هنوز هم به طور گسترده در تپه‌ها، سواحل و جاده‌های سراسر شتلند دیده می‌شوند.
ویژگی‌های ظاهری اسب پونی
فرم بدن اسب پونی گرد، ساختار بدنش فشرده با ماهیچه‌های قوی، پاهایش در مقایسه با بدنش کوتاه و یال و دمش سنگین است. پیشانی اسب پونی پهن است و فرورفتگی کوچکی رو بینی‌اش دارد. چشمانش بزرگ و گرد و گوش‌هایش کوتاه و پهن است. بدنش مانند یک بشکه است و دم کوتاهی دارد.
امروزه رنگ‌های اسب پونی متفاوت است؛ اما رنگ اصلی اجداد اسب پونی قهوه‌ای بوده است. اطراف چشم، ناحیه شکم و پهلوی اسب پونی معمولاً رنگ روشن‌تری دارد و یال و دمش سیاه هستند. پونی‌ها دندان‌هایی قوی دارند و به‌راحتی می‌توانند علوفه‌های خشک و سخت را بجوند.
انواع اسب پونی
امروزه اکثر نژادها و انواع پونی ترکیبی هستند و تمایز دادن آنها آسان نیست. با وجود گستردگی و ترکیب نژادی پونی در سراسر جهان هنوز نژادهای این اسب ویژگی‌ها و تمایزهای خود را حفظ کرده‌اند. انواع اسب پونی عبارت‌اند از:
| شتلند آمریکایی American Shetland Pony | نژاد شتلند آمریکایی به سه دسته مدرن، نمایشی آمریکایی و پونی نمایش ملی تقسیم می‌شود. |
| آستورکن Asturcon Pony | آستورکون سیاه یا آستوریا از زمان رومیان وجود داشته است و یکی از انواع پونی ایبری شمالی است. |
| بوسنیایی Bosnian Pony | نژاد پونی کوه بوسنیایی بخشی از جمعیت بومی بالکان است و حیوانی سرسخت، مقاوم و افسانه‌ای شناخته می‌شود. |
| کامارگ Camargue Pony | پونی کامارگ ویژگی‌های غالب اسب‌ها را دارد، اما به عنوان اسب وحشی فرانسه شناخته می‌شود. این اسب ویژگی‌های نشان‌داده‌شده در نقاشی‌های غارهای ماقبل تاریخ را حفظ کرده است. |
| کانمارا Connemara Pony | این اسب زیبا ترکیبی از زیبایی عربی، چابکی، قدرت و سرسختی کوهستانی و وحشی ایرلندی را دارد. |
| دیلز Dales Pony | دیلز، بومی بریتانیا و یکی از بهترین اسب‌ها برای آموزش و بازی کودکان است. |
| دارمور Dartmoor Pony | این اسب که در معرض خطر انقراض قرار دارد از جنگل‌های انگلستان آمده است. |
| دولمن Dulmen Pony | از اسب‌های ورزشی کوچک آلمانی با رگه‌های لهستانی است و دیگر وحشی محسوب نمی‌شود. |
| اریسکای Eriskay Pony | یک حیوان سواری دوست‌داشتنی که بیشتر شبیه اسب حرکت می‌کند و امروزه یک نوع نادر محسوب می‌شود. |
| اسپریا Esperia Pony | اسپریای ایتالیایی عموماً سیاه است و حداقل دو قرن قدمت دارد و اسب مسابقه خوبی است. |
| اکسمور Exmoor Pony | یک نمونه زنده از اسب‌های اهلی دوران باستان است. |
| فل Fell Pony | فِل یک اسب انگلستانی با سر کوچک و مهارت یورتمه عالی است. |
| گالیسین Galiceno | از اسپانیا آمده است و در مکزیک ترکیب نژاده شده است. اسبی عضلانی، زیبا و سبیل‌دار است. |
| مینهو Garrano Pony | اصالتاً پرتغالی است که اجدادش از ایبری شمالی ماقبل تاریخ آمده‌اند و در خطر انقراض است. |
| گیارا Giara Pony | یک اسب وحشی بومی ساردینیا است و آن را کاوالینو دلافیارا هم می‌نامند. |
| هاکنی پونی Hackney Pony | هکنی پوکنی یک حیوان ظریف و مقاوم است. |
| هایلند Highland Pony | هایلند بومی اسکاتلند بوده که از عصر یخبندان به جا مانده و بهترین گزینه برای سوارکاری و بسیار مهربان و مقاوم است. |
| کاراکاچان Karakachan Pony | کاراکاچان یک نژاد بلغاری است که هنوز در کوهستان‌ها برای کار از او استفاده می‌شود و در معرض انقراض است. |
| کری بوگ Kerry Bog Pony | کری باگ، مهربان، معقول و با اعتماد به نفس، با شجاعت و استقامت بسیار، طی قرن‌ها در ایرلند تکامل یافته است. |
| لوسینو Losino Pony | لوسینو اسپانیایی است و در منطقه‌ای نیمه‌وحشی در ارتفاعات زندگی می‌کند و یک میراث باستانی محسوب می‌شود. |
| ناوارا Navarra | ناوارا نژادی است که به نظر می‌رسد از اندلس آمده است. |
| نیوفارست New Forest | نامی است که به تمام موجودات بومی بریتانیا که به صورت نیمه‌وحشی در یک منطقه جنگلی به نام نیوفارست زندگی می کنند. |
| ایبری شمالی Navarra Pony | اسب‌های ایبری شمالی بسیار متنوع هستند و منشأ آنها به دوران ماقبل تاریخ می‌رسد و در نقاشی‌های غارها دیده می‌شوند. |
| پونی قاره آمریکا Pony of the Americas – POA | باشگاهی به نام این پونی در سال ۱۹۵۴ تأسیس شد و اکنون سهام آن به سراسر جهان فروخته می‌شود. |
| پونی کیوپی Quarter Pony | یک پونی باهوش، سریع و چابک است. |
| شتلند Shetland Pony | شتلند حدود ۱۰۰۰۰ سال پیش از اسکاندیناوی به انگلستان آمد و اکنون در سراسر جهان محبوب استو یکی از قدرتمندترین اسب‌های جهان است. |
| پونی ورزشی Sport Pony | این اصطلاح از بریتانیا تا ایالات متحده آمریکا به روی این اسب گذاشته شده و امروزه در سراسر جهان به کار می‌رود. این اسب دوست خوبی برای بچه‌هاست. |
| ولش کوهی Welsh Mountain Pony | کوه ولز یک اسب زیبا شجاع مهربان و قوی است. |
| ولشی Welsh Pony | ولز امروزه ارزش رقابتی بسیاری دارد. یک انتخاب قوی، ورزشی و سالم برای سواری و پرش است. |
| ولز پونی و کاب Welsh Pony & Cob | کاب بزرگترین ولزی و یک شکارچی عالی است. |
تغذیه اسب پونی
اسب پونی برای رشد و سلامت و تولید مثل به به پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی و کالری کافی نیاز دارد. به طورکلی اسب‌ها بیشتر وقت خود را صرف غذا خوردن می‌کنند. اگر مایل به نگهداری از یک اسب پونی هستید بهتر است با چگونگی تغذیه این حیوان دوست‌داشتنی آشنا شوید.(مقاله مرتبط: تغذیه اسب)
- علوفه
علوفه مراتع و یونجه اولین گزینه برای تغذیه اسب پونی است؛ چون می‌تواند کالری و مواد مغذی مورد نیاز خود را از علوفه و یونجه دریافت کند. همچنین این ماده غذایی به خاطر فیبر موجود در آن با سیستم گوارشی اسب هماهنگ است.
یونجه و علوفه مرتع به عنوان غذای اسب باید کیفیت بالایی داشته باشد؛ مثلاً علوفه بسیار خشک به خاطر میزان کم آبی که در آن است ممکن است برای اسب مشکلات گوارشی ایجاد کند. همچنین مقدار غذای دریافتی در طول روز مهم است. هر اسب پونی به ازای هر ۴۵ کیلوگرم وزن خود روزانه به دریافت حدود ۵۰۰ گرم علوفه نیاز دارد.
- غذاهای آماده اسب
در شرایط عادی برای اسب پونی بالغ مواد مغذی موجود در علوفه و یونجه کافی است. با این حال ممکن است اسب‌ها برخی مواد معدنی، اسیدهای آمینه و ویتامین‌ها را از این ماده دریافت نکنند. اسب‌های در حال رشد، اسب‌های مادر و اسب‌های کارگر معمولاً به انرژی بیشتری نیاز دارند.
خوراک‌های تولیدشده برای اسب‌ها می‌توانند کمبود مواد معدنی و پروتئین‌ها در غذای اسب را جبران کنند. این خوراک‌ها معمولاً شیرین بافت‌دار تولید شده از غلات، ذرتريال جو و گندم آسیاب‌شده هستند. نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که در دادن علوفه یا هر نوع غذا به اسب‌ها زیاده‌روی نکنید؛ چون باعث اضافه‌وزن می‌شود.
بهداشت و سلامت اسب پونی
یکی از شرایط نگهداری اسب، رعایت مراقبت‌های بهداشتی است. بسیاری از نژادهای اسب پونی یال و دم ضخیم‌تری نسبت به اسب‌های معمولی دارند؛ به همین دلیل برای جلوگیری از گره خوردن آنها باید به نظافت و بهداشت پونی‌ها اهمیت بدهید. حداقل یک بار در هفته باید با وسایل مخصوص آنها را اصلاح کنید و مراقب باشید که همیشه تمیز بمانند.
بیماری های رایج پونی
پیشگیری از بیمارشدن اسب پونی بهتر از درمان است. برای پیشگیری از بیماری‌های احتمالی که ممکن است اسب شما به آنها مبتلا شود باید او را واکسینه کنید. واکسینه کردن بدن اسب را در مقابل عفونت‌ها مقاوم و سیستم ایمنی بدن او را مقاوم می‌کند. برای این کار می‌توانید از نمودارهای برنامه واکسیناسیون اسب‌ها و دام‌پزشک خود راهنمایی بگیرید. پونی‌ها با وجود مقاوم بودنشان از اسب‌های دیگر بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌ها هستند. در ادامه به شایع‌ترین بیماری‌های اسب پونی اشاره می‌کنیم:
- افزایش چربی خون
پونی‌ها و الاغ‌ها بیشتر مستعد ابتلا به هیپرلیپیدمی یا افزایش چربی خون هستند. این بیماری اختلالی در متابولیسم لیپیدها است که باعث افزایش سطح تری‌گلیسیرید و چربی خون و اختلال در عملکرد کبد می‌شود. علائم رایج این بیماری عبارت‌اند از: اسهال، جمع شدن مایع در شکم، ضعف، افسردگی و بی‌اشتهایی. این بیماری معمولاً با برنامه غذایی خاص، تجویز انسولین درمان استرس و افسردگی و… درمان می‌شود.
- بیماری کوشینگ اسب
یکی دیگر از بیماری‌های رایج پونی بیماری کوشینگ اسب یا ECD است. این بیماری به دلیل ناهنجاری‌های غده هیپوفیز اسب ایجاد می‌شود و به لامینیت و مقاومت به انسولین منجر می‌شود. لامینیت یک بیماری التهابی بسیار دردناک در بافت‌های لامینه است که دیواره سُم را به استخوان پدال در سم متصل می‌کند. این بیماری معمولاً با محدود کردن چرا، تغذیه با یونجه کم‌کربوهیدرات، رژیم غذایی پلت متعادل‌کننده و واکسیناسیون کنترل می‌شود.
نتیجه‌گیری
اسب پونی حیوانی باهوش، سرگرم‌کننده و مناسب برای نگهداری در مرتع و مزرعه است. قبل از پذیرفتن مسئولیت یک پونی باید اطمینان داشته باشید که شرایط مراقبت از او را دارید و می‌توانید سال‌ها او را در کنار خود نگه دارید. پونی‌ها دوستان خوبی برای بچه‌ها هستند و می‌توانند برای یادگیری سوارکاری به آنها با شما همراه باشند. همچنین بعضی از نژادهای این اسب بر می‌توانید برای شرکت در مسابقات اسب‌دوانی آماده کنید.
سوالات متداول
- اسب پونی چقدر عمر می‌کند؟
پونی‌ها نیز بیشتر از اسب‌ها و تا حدود ۳۰ سال عمر می‌کنند؛ اما تا سن ۲۰ سالگی می‌توان از آنها برای سوارکاری استفاده کرد.
- آیا پونی ها دویدن را دوست دارند؟
پونی‌ها معمولاً آرام‌تر از اسب‌ها هستند و به همان اندازه عاشق فضای باز هستند. پونی‌ها به استثنای بعضی از نژادهای آنها به اندازه اسب‌ها که دونده‌های طبیعی هستند دویدن را دوست ندارند.
- آیا پونی‌ها تهاجمی هستند؟
پونی‌ها به‌طورکلی موجودات تهاجمی‌ای نیستند، اما نزدیک شدن به هر اسبی که شما را نمی‌شناسد و به شما عادت ندارد ممکن است خطرناک باشد.
