گربه‌ها یکی از محبوب‌ترین حیوانات خانگی هستند. درصورتی‌که قصد به سرپرستی گرفتن یک گربه را دارید لازم است که بااخلاق، رفتار، ویژگی‌های رفتاری، تغذیه، بهداشت، وضع سلامت و… آن آشنا باشید. یکی از مهم‌ترین موارد برای حیوانات خانگی، وضع بهداشت و سلامت آن‌هاست. بهداشت دهان و دندان از موارد مهمی است که باید به آن توجه شود. در ادامه این مقاله از پتسی درباره دندان‌ها و سلامت دهان گربه‌ها می‌خوانیم و آشنا می‌شویم.
گربه‌ها مانند انسان‌ها دندان‌های متنوعی دارند. یکی از راه‌های تشخیص سن گربه توجه به دندان‌های آن است. گربه در ابتدا بدون دندان به دنیا می‌آید. پس از حدود دو هفته دندان‌های شیری آن شروع به رشد می‌کند. دندان‌های شیری شفاف، شکننده و براق هستند. در فک بالا 6 دندان پیش، 2 دندان نیش و 4 دندان آسیاب کوچک وجود دارد.
دندان‌های گربه
در فک پایین 6 دندان پیش، 2 دندان نیش و 6 دندان آسیاب کوچک وجود دارد. در کل گربه‌ها 26 دندان شیری دارند. بچه‌گربه 2 ماهه باید تمام دندان‌های شیری را داشته باشد. هنگامی‌که دندان‌های شیری رشد می‌کنند، کم‌کم زمان از شیر گرفتن بچه‌گربه فرامی‌رسد. از 6 ماهگی افتادن دندان‌های شیری شروع می‌شود.
حدود 6 تا 9 ماهگی اکثر دندان‌های شیری افتادند و کم‌کم دندان‌های دائمی رشد می‌کنند. ممکن است دندان‌های افتاده را در ظرف غذا یا جای خواب گربه پیدا کنید اما گاهی هم گربه آن را می‌بلعد و آثاری از آن به‌جا نمی‌ماند. در حالت طبیعی گربه قبل از یک‌سالگی باید 30 دندان دائمی داشته باشد.
گربه‌های بالای یک سال در فک بالا 6 دندان پیش، 2 دندان نیش،4 دندان آسیاب کوچک و 2 دندان آسیاب بزرگ دارند. همچنین در فک پایین 6 دندان پیش، 2 دندان نیش، 6 دندان آسیاب کوچک و 2 دندان آسیاب بزرگ دارند. دندان‌های دائمی نسبت به دندان‌های شیری محکم‌تر و مات‌تر است.
هر یک از دندان‌ها وظایف مخصوص خود را دارند. گربه‌ها از دندان نیش برای گاز گرفتن، جدا کردن گوشت و سوراخ کردن استفاده می‌کنند. همچنین گربه‌ها برای برداشتن وسایل کوچک از دندان نیش خود استفاده می‌کنند.
دندان‌های آسیاب برای جویدن و خورد کردن مواد غذایی کارایی دارند. برخلاف تفکر عموم، گربه‌ها بدون دندان هم می‌توانند غذا بخورند. ممکن است هنگام شکار کردن با مشکلاتی مواجه شوند اما گربه‌های اهلی و خانگی به زندگی عادی خود ادامه می‌دهند. توصیه می‌شود به گربه بی‌دندان غذاهای آبکی داده شود اما پس از سفت شدن لثه، غذای خشک هم می‌تواند بخورد.
معمولاً دندان‌درآوردن درد خاصی ندارد اما گربه‌ها هم مثل انسان‌ها دچار خارش، تورم لثه و کمی درد می‌شوند. گربه در این شرایط با پنجه دندان‌های خور را می‌خاراند یا به دنبال وسایلی می‌گردد که گاز بگیرد یا زبر باشد تا لثه خود را آرام کند.
دندان درآوردن باعث کم‌اشتهایی و تغییر سرعت جویدن در گربه می‌شود. در ادامه کم اشتهایی باعث کم شدن وزن آن می‌شود. در دوره درآمدن دندان، گربه دچار آبریزش آب دهان شدید می‌شود و ممکن است دهانش بوی بدی بدهد. در موارد نادر ممکن است لثه‌ها نیز دچار خونریزی شوند.
گاهی ممکن است دندان‌های دائمی شروع به رشد کنند اما هنوز دندان شیری نیفتاده باشد؛ در این صورت باید به دام‌پزشک مراجعه کنید زیرا وجود دندان شیری و درآمدن دندان دائمی به‌صورت هم‌زمان باعث ایجاد فشار و عفونت دندان می‌شود. در برخی موارد دندان می‌افتد اما ریشه آن در دهان گربه باقی می‌ماند که باعث بروز مشکلات دهانی می‌شود. اگر ریشه دندان شیری در دهان باقی بماند باعث جرم و پوسیدگی دندان، التهاب لثه، پیوره و ضعیف شدن مینای دندان می‌شود.
روش‌های مراقبت از دندان‌های گربه
برای مراقبت از دندان‌های گربه خود لازم است که به‌صورت روزانه دندان‌ها را مسواک بزنید. مسواک زدن باعث عدم خرابی دندان‌های سالم و به تأخیر انداختن شدت خرابی می‌شود. برای مسواک زدن لازم است که از یک مسواک کوچک و خمیردندان مخصوص گربه استفاده کنید. به‌هیچ‌وجه از خمیردندان مخصوص انسان‌ها استفاده نکنید زیرا باعث مشکلات معده در گربه می‌شود. لازم است قبل از مسواک زدن، گربه را با طعم خمیردندان آشنا کنید تا از آن نترسد. خمیردندان گربه در طعم‌های مرغ، گوشت، ماهی و نعنا وجود دارد.
برای مسواک زدن توصیه می‌شود که گربه خود را در آغوش بگیرید به آن احساس امنیت بدهید. توصیه می‌شود در ابتدا انگشت خود را به خمیردندان آغشته کنید و جلوی دهان گربه قرار دهید تا آن را بو بکشد و لیس بزند. با این کار گربه با طعم خمیردندان آشنا شده و زودتر با آن ارتباط برقرار می‌کند. برای مسواک زدن بهتر است گربه را جوری در آغوش بگیرید که امکان تحرک نداشته باشد.
توصیه می‌شود گربه را از پشت بغل کنید زیرا اگر بخواهد حرکت کند و تکان بخورد معمولاً به سمت عقب می‌رود پس بازهم در وضعیت خود باقی می‌ماند. پس از انتخاب وضعیت مناسب، صورت آن را به سمت بالا بگیرید به‌طوری‌که به دندان‌ها تسلط داشته باشید.
سپس پوزه را به بالا بکشید و دندان‌ها را به‌آرامی مسواک بزنید. اگر گربه پاهای خود را حرکت می‌دهد و مانع از مسواک زدن می‌شود، از یک نفر کمک بگیرید تا پاهای گربه را به‌آرامی بگیرد. اگر تنها هستید می‌توانید گربه را در یک حوله یا پتو بپیچید تا تحرک کمتری داشته باشد.
برای اینکه گربه از مسواک زدن نترسد، بهتر است چند روز فقط به حالت‌های گفته‌شده گربه را در آغوش بگیرید و از روزهای بعدی مسواک زدن را شروع کنید. لازم نیست که پشت دندان‌ها حتماً با مسواک تمیز شوند. در روزهای اول مسواک زدن، ممکن است لثه‌ها دچار خونریزی شوند اما نترسید این اتفاق طبیعی است. میزان فشار دست خود را کنترل کنید و مسواک زدن را متوقف کنید.
به‌تدریج خونریزی لثه نیز متوقف می‌شود. همچنین به‌جای مسواک می‌توانید از مواد ضدعفونی‌کننده مخصوص استفاده کنید که به‌عنوان تشویقی وجود دارند یا در آب پت می‌ریزند. طبق آمارهای منتشرشده، گربه‌هایی که از غذای خشک استفاده می‌کنند دندان‌های سالم‌تری دارند. به‌جز نوع مواد غذایی استفاده از آدامس‌های جویدنی برای سلامت دندان بسیار مهم است. اگر گربه به‌طور مرتب از آدامس‌های جویدنی استفاده کند، مقدار کمتری جرم و پلاک روی دندانش قرار می‌گیرد. اگر گربه به طعم خمیردندان علاقه دارد اما از مسواک می‌ترسد، مقداری خمیردندان را به غذای خشک گربه خود بمالید تا هنگام غذا خوردن دندان‌هایش پاک‌سازی شوند.
هرگز از جوش‌شیرین برای پاک‌سازی و سفید کردن دندان گربه استفاده نکنید زیرا مواد اسیدی به مینای دندان و معده گربه آسیب می‌زند.
جرم‌گیری دندان‌های گربه
برای جرم‌گیری دندان حتماً به مراکز دام‌پزشکی مراجعه کنید. در دام‌پزشکی حتماً گربه را بی‌هوش می‌کنند تا حین جرم‌گیری تحرک نداشته باشد و بدون درد انجام شود. جرم‌گیری حتماً باید در دام‌پزشکی انجام شود زیرا پزشک می‌تواند جرم زیر لثه را تخلیه کند و مانع از بیماری پریودنتاله می‌شود. در حالت هوشیاری تمیز کردن دندان‌ها با ابزارهای جرم‌گیری ممکن است خطرناک باشد.
همچنین اگر در خانه با استفاده از وسایل مختلف جرم‌ها را خارج کنید باعث ایجاد خراش‌های میکروسکوپی و بیماری‌های عفونی می‌شود اما دام‌پزشک پس از جرم‌گیری مینای دندان را پولیش می‌کند و خراشیدگی‌ها را از بین می‌برد.
نکته! حدود 6 ساعت بعد از جرم‌گیری، روی دندان پلاک جمع می‌شود که اگر آن را تمیز نکنید به جرم تبدیل می‌شود.
رایج‌ترین بیماری‌های دهان و دندان‌های گربه‌ها
طبق آمارهای رسمی تاکنون بیماری پوسیدگی دندان در گربه‌های خانگی دیده نشده است. عدم وجود پوسیدگی به دلیل رژیم غذایی خاص گربه‌هاست. همچنین دندان آسیاب گربه‌ها سطح صاف ندارد و مواد غذایی روی آن قرار نمی‌گیرد؛ درنتیجه پوسیدگی هم اتفاق نمی‌افتاد؛ اما متأسفانه گربه‌ها به سایر بیماری‌های دهان و دندان مبتلا می‌شوند. طبق آمارها 90 درصد گربه‌های بالای چهار سال به بیماری‌های دندان مبتلا هستند.
یکی از بیماری‌ها، التهاب لثه است که بافت ورم و قرمزی لثه گربه می‌شود. دلیل اصلی التهاب لثه، جرم بیش‌ازحد دندان است. قبل از وجود جرم‌ها پلاک‌ها ایجاد می‌شوند. پس از مصرف غذا پلاک‌ها روی دندان ایجاد می‌شوند که اگر با مسواک از بین نروند پس از گذشت زمان به مواد مستحکمی به نام جرم تبدیل می‌شوند. بیماری التهاب لثه به‌جز قرمزی و التهاب، باعث درد در ناحیه لثه، سرازیر شدن آب دهان، بد بو شدن تنفس گربه و وجود جرم‌های زرد کنار اطراف دندان‌ها می‌شود.
اگر التهاب لثه زود شناسایی شود، با چند دوره درمان به‌راحتی بهبود پیدا می‌کند. دندان‌های گربه دچار عفونت هم می‌شود و علائمی مانند بی‌اشتهایی و بوی بد دهان به همراه دارد. گربه‌ها مستعد بیماری دیگری به نام باز جذب دندان هستند که در آن مواد دندان‌ها جذب بدن می‌شود و قسمتی استخوان مانند را ایجاد می‌کند. این بیماری علائم زیادی ندارد و توسط دام‌پزشک شناسایی می‌شود و توصیه می‌کنند که این دندان‌ها کشیده شوند. این بیماری باعث درد شدید می‌شود.
بیماری پریودنتیت باعث تورم بسیار زیاد لثه می‌شود و استخوان فک را تحلیل می‌برد. براثر تحلیل رفتن فک تمامی دندان‌های گربه می‌افتند.
گربه‌ها به بیماری‌های دیگری مثل پریودنتال، التهاب شدید دهان و سرطان دهان مبتلا می‌شوند. اغلب گربه‌ها درد خود را به‌سادگی پنهان می‌کنند و ممکن است شما متوجه دندان‌درد آن‌ها نشوید؛ اما نشانه‌هایی وجود دارد که شما را راهنمایی می‌کند تا متوجه بیماری دهان گربه خود شوید. این نشانه‌ها عبارت‌اند از: آبریزش آب دهان، بی‌اشتهایی، بوی بد دهان، بزاق خونی و ترجیح دادن غذای آبکی به غذای خشک.
سخن پایانی
به‌جز موارد ذکرشده لازم است که برای تشخیص دقیق بیماری‌های دهان و دندان، به‌صورت دوره‌ای به دام‌پزشک مراجعه کنید و پیگیر سلامت دندان‌های گربه خود باشید. دام‌پزشک‌ها به دلیل اطلاعات زیاد، امکانات مناسب معاینه و عکس‌برداری و تجربه بالا به‌راحتی می‌توانند این‌گونه بیماری‌ها را تشخیص دهند و با درمان به‌موقع مانع از پیشروی عفونت در بدن گربه شود.
برای اطلاعات بیشتر به این سایت مراجعه کنید.
سوالات متداول
- آیا دندان گربه مانند انسان نیاز به مسواک زدن دارد؟
بله، دندان‌های گربه نیاز به مراقبت دوره‌ای دارند. مسواک‌زدن منظم یا تغذیه‌های ویژه می‌تواند به حفظ سلامت دندان‌های آن‌ها کمک کند. - چرا مراقبت از دندان‌های گربه مهم است؟
مراقبت از دندان‌های گربه برای جلوگیری از پوسیدگی، عفونت‌ها و بیماری‌های دهانی ضروری است و می‌تواند به سلامت عمومی گربه کمک کند. - علائم بیماری پریودنتیت گربه چیست؟
بیماری پریودنتیت باعث تورم بسیار زیاد لثه می‌شود و استخوان فک را تحلیل می‌برد. براثر تحلیل رفتن فک تمامی دندان‌های گربه می‌افتند.
