مارها در تصور اکثر مردم جهان حیوانات خطرناکی هستند. می‌توان گفت این تصور تقریباً درست است، زیرا اغلب آن‌ها می‌توانند آسیب‌هایی به انسان و حتی حیوانات دیگر برسانند. اما همه مارها خطرناک نیستند و گونه‌های بی‌خطری از این خزندگان هم در طبیعت وجود دارد. برخی افراد از این گونه‌ها به عنوان مار خانگی نگهداری می‌کنند. مسلما مارها نسبت به حیوانات خانگی دیگر به رسیدگی و مراقبت بیشتری نیاز دارند. اگر شما هم دوست دارید از یک حیوان خاص در خانه نگهداری کنید، در ادامه این مقاله از پتسی با ما همراه باشید.
نگهداری از مار در خانه
اگر شما به نگهداری از مارهای خانگی علاقه‌مندید، باید انواع آن‌ها را بشناسید و اطلاعات کافی در مورد شرایط زندگی و روحیات آن‌ها به دست آورید. مارها نیازهای خاصی دارند. تنها در صورتی که بتوانید این نیازها را درک کنید، مسئولیت نگهداری از مار خانگی را به عهده بگیرید. طول عمر مارها 20 سال است. این یعنی با پذیرش سرپرستی این حیوان، خود خود را وارد یک دوره تعهد طولانی مدت خواهید کرد. اگر از نگهداری مار در خانه پشیمان شوید، کمتر کسی حاضر به قبول مسئولیت او خواهد شد.
معمولاً به افرادی که قصد دارند سرپرستی این خزنده را به عهده بگیرند، توصیه می‌شود که قبل از هر اقدامی، در ابتدا همه جوانب زندگی خود و چالش‌های زندگی با این حیوان را در نظر بگیرند. چون مارها حیوانات خانگی محبوبی نیستند که به راحتی بتوان سرپرستی آن را به دیگری سپرد.
انواع مار خانگی
به طور قطع شما نمی‌توانید همه گونه‌های مار را به عنوان یک حیوان خانگی نگهداری کنید. مارهای خانگی معمولاً از خانواده بوآ، پیتون و قمچه ماران هستند. در ادامه به معرفی انواع نژاد مار خانگی و گونه‌های مختلف آن می‌پردازیم.
1. قمچه ماران
به طور معمول قمچه ماران در مناطق گرمسیر زندگی می‌کنند. برخی از نژادهای این مار که می توان به‌عنوان یک حیوان خانگی از آن‌ها نگهداری کرد عبارت‌اند از:
مار ذرت: این خزنده جثه کوچکی دارد از این رو برای افرادی که علاقه‌مند به نگهداری از مار خانگی هستند، بسیار مناسب است. مار ذرت خانگی رنگ‌های متنوع و زیبایی دارد و حداکثر حدود 1/5 متر رشد خواهد کرد. این گونه از مارها، همچون دیگر گونه‌ها می‌توانند به سرعت شکار کردن را بیاموزند و از حشراتی همچون ملخ تغذیه کنند.
شه مار: این گونه 2 الی 3 متر طول دارد. شه مارها توانایی خوردن دیگر مارها را دارند. از این رو باید دور از مارهای دیگر نگهداری شوند.
مار موش خوار: این گونه معمولاً در مناطقی از آمریکای شمالی یافت می‌شوند و شناگران فوق‌العاده ماهری هستند. همچنین، توانایی بسیاری در بالا رفتن از درخت دارند. مار موش خوار اول طعمه خود را خفه می‌کند و سپس آن را می‌بلعد. این حیوان زمانی که احساس خطر کند انتهای دم خود را می‌لرزاند.
مار شیری: این گونه از مارها بسیار زیبا و مطیع هستند. از این رو این گونه به عنوان مار خانگی بسیار محبوب است. مار شیری سمی نیست و ظاهری شبیه به گونه مرجانی دارد. این خزندگان دارای نوارهای قرمز و سیاه با طولی حدود یک و نیم متر هستند. مار شیری به طور معمول حدود 20 الی 30 سال زندگی می‌کنند.
2. مارهای پیتون
پیتون در دسته مارهای غیر سمی قرار دارد. برخی از نژادهای مار پیتون را می‌توان به عنوان مار خانگی نگهداری کرد. در ادامه به معرفی برخی از این نژادهای مار پیتون مناسب نگهداری در خانه می‌پردازیم. برخی از نژادهای آن به عنوان حیوان خانگی بسیار مناسب است؛ برخی از این نژادها عبارت‌اند از:
پیتون خونی: پیتون خونی بسیار تنومند با دمی کوتاه است و طولی حدود 2 متر دارد. سر پیتون خونی در مقایسه با بدن آن‌ها بسیار پهن‌تر و بزرگ‌تر است. این خزندگان بر روی بدن خود لکه‌های قرمز یا آجری رنگ دارند و علت نام گذاری آن‌ها به پیتون خونی همین لکه‌ها است.
پیتون توپی: محبوب‌ترین گونه برای نگهداری به عنوان یک مار خانگی، پیتون توپی است. طول پیتون توپی حدود 2 متر است و می‌تواند چندین دهه زندگی کنند. علت نام‌گذاری آن‌ها به پیتون توپی به دلیل حلقه زدن به دور خودشان است. این نژاد در زمانی که احساس خطر کند، مانند یک توپ به دور خود حلقه می‌زند.
پیتون سبز درختی: این گونه علاقه زیادی به زندگی در کنار انسان‌ها ندارد. پیتون سبز درختی دوست دارد در میان شاخ و برگ درختان زندگی کند تا بتواند به دور آن‌ها حلقه بزند و یا از تنه درخت آویزان شود. طول پیتون سبز درختی در زمان بلوغ به 2 متر می‌رسد.
پیتون برمه‌ای: این نوع از مارها گاهی به طول 5 تا 7 متر می‌رسند و دارای وزن و جثه سنگینی هستند. پیتون برمه‌ای آرام و مطیع است و از پستانداران و جوندگانی همچون خرگوش و موش تغذیه می‌کند.
3. مارهای بوآ
بوآ ماری نام‌آشناست که حتما در کتاب شازده کوچولو اسمش را شنیده‌اید. مارهای بوآ برخلاف نامشان از خزندگان غیر سمی محسوب می‌شوند! بوآ از عضلات قدرتمندی برخوردار است و به طور معمول طعمه خود را به صورت یک جا می‌بلعد و تا چندین هفته بدون غذا زندگی می‌کند. برخی از انواع بوآ که می‌توانید به عنوان یک حیوان خانگی انتخاب کنید به شرح زیر است:
بوآی شنی کنیا: بوآی شنی کنیا تا زمان بالغ شدن به طول 1/5 متر می‌رسد. این خزندگان دارای رنگ‌های زرد و قهوه‌ای هستند و در شمال شرقی پرو زندگی می‌کنند. به طور معمول بوآی شنی حیواناتی مطیع هستند. این حیوان در حالت عادی تمام بدن خود را زیر ماسه فرو می‌برد. در این حالت فقط سر کوچک خود را در معرض حمله به طعمه‌های در حال عبور نگه می‌دارد.
بوآی دم قرمز: گونه‌ای از بوآ، بوآی کانستراکتور است که به بوآی دم قرمز نیز شهرت دارد. این حیوان یک مار خانگی پرفروش و محبوب محسوب می‌شود. طول نوع ماده آن‌ها حدود 4 متر است و طول نوع نر آن‌ها به 3 متر می‌رسد. طول عمر بوآی دم قرمز حدود 30 سال است و از پستانداران و جوندگانی همچون موش و خرگوش تغذیه می‌کند.
غذای مار خانگی
در ابتدا باید بدانید که مارها گیاه‌خوار نیستند. از این رو نگهداری از مارها در خانه کار تقریباً دشواری است. به طور معمول این خزندگان از پستانداران یا جوندگان تغذیه می‌کنند. غذای محبوب مارها موش، قورباغه و گاهی خرگوش است. معمولاً بیشتر این خزندگان از طعمه‌ای که از قبل کشته شده است تغذیه می‌کنند. به همین دلیل، برای غذای مار خانگی نیازی نیست قورباغه زنده برایش شکار کنید! ممکن است یک جونده زنده در زمان شکار شدن توسط مار، به او صدماتی وارد کند. از این رو طعمه از پیش کشته شده بهتر و در واقع امن‌تر است.
مارها برای رفع تشنگی و استحمام به آب تمیز نیاز دارند. به این منظور باید یک کاسه با ابعاد مناسب و پر از آب برای آن‌ها در نظر بگیرید. آب مار خانگی را باید به صورت مرتب عوض کنید تا باکتری‌ها در آن رشد نکنند. این باکتری‌ها موجب به وجود آمدن انواع بیماری در این حیوان خواهند شد.
روش نگهداری مار خانگی
برای نگهداری از مار در خانه، در اولین قدم باید مکانی مناسب زندگیش آماده کنید. دمای محیط و نیازهای غذایی این خزندگان با یکدیگر تفاوت دارد. پس، متناسب با مار خانگی که می‌خواهید تهیه کنید، باید فضایی برای او در نظر بگیرید. قفس گزینه مناسبی برای نگهداری از این خزندگان نیست، زیرا مارها می‌توانند از میان سیم‌ها و سوراخ‌های آن فرار کنند. بیشتر افراد از آکواریوم‌های شیشه‌ای برای نگهداری مار در خانه استفاده می‌کنند. آکواریوم محیطی مناسب است، چون نور و دما را می‌توان تنظیم کرد.
برخی از افراد کف آکواریوم را با سنگ‌ریزه یا تراشه چوب می‌پوشانند که زیبایی این محوطه را افزایش دهند. اما باید گفت این کار سلامت حیوان خانگی شما را به خطر می‌اندازد. به طور معمول این سنگ‌ریزه‌ها و تراشه‌های چوب از باکتری‌های زیادی برخوردار هستند. در صورت بلعیده شدن آن‌ها به همراه غذا، باعث ایجاد مشکلات روده در مار خانگی می‌شود.
این خزندگان برای زندگی در کنار شما به حس امنیت و تغذیه خوب احتیاج دارند. مارها باید بتوانند با حرکت در نواحی سرد و گرم دمای بدن خود را به تعادل رسانند. ایجاد یک شیب حرارتی مناسب برای سلامت مار خانگی بسیار حائز اهمیت است و در هضم غذا به او کمک می‌کند.
ویژگی‌های رفتاری مارهای خانگی
برای این که بتوانید از مار به عنوان یک حیوان خانگی نگهداری کنید، باید با رفتارهای او آشنا شوید. مارها به طور کلی از طبعی آرام برخوردار هستند و رفتارهای پرخاشگرانه کمی در آن‌ها مشاهده می‌شود. به طور کلی، مارها اجتماعی نیستند و بهتر است در محیط‌هایی آرام و دور از شلوغی و هیاهو از آن‌ها نگهداری کنید. همچنین، بهتر است چندین مار را در کنار هم قرار ندهید تا به یکدیگر آسیب نرسانند.
این خزندگان حیوانات مستقلی محسوب می‌شوند. به طور مثال لمس بدن مار خانگی آبی توسط انسان برای او خوشایند نیست. مارها بودن در آکواریوم را به بودن در دست صاحب خود ترجیح می‌دهد. برای نگهداری این خزنده درون خانه، باید طریقه لمس کردن و در آغوش گرفتن آن را بیاموزید و اجازه ندهید کودکان به او دست بزنند. درست است که مارهای خانگی بی‌خطر هستند، اما ممکن است برای دفاع از خود گاز بگیرند و مشکلاتی به وجود آورند.
در نهایت نیز به خاطر داشته باشید که مطیع و رام بودن مارها به معنی آسیب نرساندن به شما نیست؛ بلکه این حیوان و هر حیوان دیگری، در صورت احساس خطر می‌تواند به شما آسیب برساند.
سوالات متداول
- آیا می‌توان از مار به عنوان حیوان خانگی استفاده کرد؟
هر حیوانی که در کنار انسان زندگی کند بعد از مدتی اهلی می‌شود. - غذای مار چیست؟
به طور معمول مارها از پس یا جوندگان تغذیه می‌کنند و غذای محبوب آن‌ها موش، قورباغه و گاهی خرگوش است. - شرایط ایده‌ئال برای نگهداری مار چگونه است؟
مارها به طور کلی اجتماعی نیستند و بهتر است در محیط‌هایی آرام و دور از شلوغی و هیاهو از آن‌ها نگهداری شوند. همچنین، بهتر است چندین مار را در کنار هم قرار ندهید تا به یکدیگر آسیب نرسانند.
