ماهی دم شمشیری که با نام سوردتیل نیز شناخته می‌شود، یک آبزی دوست‌داشتنی و محبوب ساکن آب‌های شیرین آکواریوم‌ها است. این نژاد به دلیل داشتن ظاهر زیبا و نیاز‌های مراقبتی کم، انتخاب بسیار خوبی به‌عنوان حیوان خانگی است. شما حتی می‌توانید به‌راحتی در منزل ماهی سوردتیل را پرورش داده و تکثیر کنید. ما در این مقاله قصد داریم شما را با ویژگی‌ها، اصول نگهداری و تکثیر این نژاد آشنا کنیم. پس تا انتهای این مقاله از پتسی همراه ما باشید.
| مشخصات ماهی دم شمشیری | |
| خاستگاه | شرق مکزیک و جنوب شرق آمریکا |
| اسامی متداول | سوردتیل، دم شمشیری، swordtail |
| نام علمی | Xiphophorus helleri |
| اصل‌ونسب | peocilidane |
| طول بدن | در حدود ۱۰ الی ۱۵ سانتی‌متر |
| رنگ | رنگ‌های مختلفی همچون نارنجی، قرمز و سبز |
| طول عمر | ۳ تا ۵ سال |
| بیماری‌ها | قارچ دهان، پوسیدگی باله و بیماری مثانه شنا |
| ویژگی اخلاقی | صلح‌جو |
خاستگاه ماهی دم شمشیری
دم شمشیری سال‌هاست که جزو محبوب‌ترین آبزیان در بین علاقه‌مندان به ماهی‌های آکواریوم آب شیرین است. منشأ پیدایش این ماهی به مکزیک، آمریکای شمالی و مرکزی از جمله مکزیک، گواتمالا، بلیز و هندوراس برمی‌گردد. ماهی سوردتیل در رودخانه‌ها و نهرهایی با جریان سریع، زندگی می‌کند ولی گاهی در برکه‌ها و چشمه‌ها نیز یافت می‌شود. با این حال، این نژاد از ماهیان توسط انسان‌ها نیز در آکواریوم پرورش داده می‌شوند و در رنگ‌ها و گونه‌های مختلف وجود دارند.
معرفی انواع ماهی‌های دم شمشیری
ماهی سوردتیل دارای گونه‌های مختلف با رنگ‌بندی‌های متفاوت به شرح زیر است:
- دم شمشیری نئونی (Neon): این گونه دارای نوارهای نئونی روشن در سراسر بدنش هست که به او ظاهری رنگین کمانی با ترکیب رنگ‌های آبی، قرمز و نارنجی می‌بخشد.
- ماهی کوهاکو (Kohaku): این مدل از سوردتیل‌ها بدنی شفاف به رنگ نارنجی و سفید دارند و به ماهی کپور شبیه هستند.
- ماهی سوردتیل سیاه (Black): این ماهی‌ها بدن سیاه با رنگ‌های آبی و سبز کمانی و دم زردرنگ دارند.
- ماهی آناناسی (Pineapple): این گونه بدنی به رنگ زرد کم‌رنگ با خطوط مایل به قرمز دارد با باله‌هایی که معمولاً به رنگ قرمز تیره یا نارنجی است.
- دم شمشیری مری گلد (Marigold): دارای بدنی به رنگ زرد روشن با دم و باله‌هایی به رنگ نارنجی آتشین هستند.
- ماهی دم شمشیری واگ (Wag): این گونه بسیار محبوبند و دم‌دراز و سیاه‌رنگی دارند.
- ماهی تاکسیدو (Tuxedo): این ماهی دارای لکه سیاه‌روی بدن و یک نوار سیاه منحصربه‌فرد بر روی دم خود هست.
- سوردتیل سولار فلر توین بار (Solar flare twin bar): این ماهی دارای ترکیب رنگی ملایم از رنگ‌های قرمز، نارنجی و زرد با دمی دارای نوارهای سیاه در طرفین است.
- دم شمشیری باله‌بلند (Hi fin): این گونه ظاهر بسیار فانتزی با باله‌های دراز دارد و در رنگ‌های مختلف یافت می‌شود.
ویژگی‌های ظاهری ماهی سوردتیل
نام ماهی دم شمشیری برگرفته از باله دم نرها است که شکلی شبیه به شمشیر دارد. دم شمشیری‌ها، اندازه متوسطی دارند و طول ماهی ماده بالغ می‌تواند به ۱۶ سانتی‌متر برسد. درحالی‌که ماهی سوردتیل نر بالغ تنها تا ۱۴ سانتی‌متر می‌تواند رشد کند. این ماهی‌های رنگارنگ دارای بدنی صاف، بینی نوک تیز و دهانی رو به جلو هستند.
ویژگی‌های رفتاری نژاد دم شمشیری
دم شمشیری‌ها ماهی‌های صلح‌طلب و اجتماعی هستند که از همراهی با هم نوع خود لذت می‌برند. این ماهی‌ها شناگران فعالی هستند و بیشتر وقت خود را در حال شنا در قسمت‌های میانی و بالای آکواریوم می‌گذرانند. توجه داشته باشید که همیشه باید تعداد ماهی سوردتیل ماده داخل آکواریوم بیشتر از نر باشد. در غیر این صورت شاهد ریاست و رفتارهای تهاجمی از سوی ماهی دم شمشیری نر خواهید بود.
تغذیه ماهی دم شمشیری
ماهی دم شمشیری همه‌چیزخوار است و از حشرات، سخت‌پوستان، کرم‌ها، جلبک‌ها و گیاهان تغذیه می‌کند؛ بنابراین به یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی باکیفیت متشکل از گلوله‌ها، سبزیجات، پولک‌ها و غذای زنده و منجمد نیاز دارد. منظور از غذاهای زنده و منجمد خوراکی‌هایی نظیر میگوی آب‌شور، دافنی و کرم خونی است که سرشار از پروتئین هستند. به ماهی سوردتیل باید دو تا سه بار در روز غذا بدهید و در حدود ۵ دقیقه منتظر بمانید تا غذا را بخورند. پس از گذشت ۵ دقیقه غذاهای باقی‌مانده را از روی آب جمع‌آوری کنید تا آب تمیز بماند.
نگهداری از ماهی دم شمشیری
نگهداری از دم شمشیری‌ها به دلیل ماهیت صلح‌جو و مطیع آنها آسان است. این ماهی‌ها به‌صورت گروهی رشد می‌کنند و داشتن آکواریومی مشابه با شرایط زندگی مطلوب آنها، به رشد و سلامت ماهی سوردتیل کمک می‌کند. ماهی دم شمشیری قادر به زندگی در آب‌های مختلف از نهرهای با آب شیرین گرفته تا رودخانه‌های دارای آب‌شور هست. با این حال، این ماهی‌ها آکواریوم گیاهی با پوشش متراکم و نسبتاً سخت بهترین عملکرد را دارند.
این در حالی است که برای نگهداری این ماهی‌ها در آکواریوم باید شرایط خاصی را برای آنها مهیا کنید. در ادامه به بررسی شرایط یک آکواریوم خوب برای ماهی‌های دم شمشیری می‌پردازیم.
شرایط آکواریوم مناسب برای نگهداری ماهی سوردتیل
اگر قصد نگهداری از ماهی‌های آکواریومی دم شمشیری در منزل را دارید باید اصول زیر را رعایت کنید:
| نوع آب | آب باید شیرین باشد و هر دو هفته یکبار تعویض شود. پوشش گیاهی موجود در داخل آکواریوم باید هر هفته یکبار تمیز گردند. افزودن یک قاشق چای‌خوری نمک به‌ازای هر ۴ لیتر آب می‌تواند به‌دور نگه‌داشتن انگل‌ها کمک کند. |
| اندازه آکواریوم | برای یک ماهی سوردتیل، حداقل گنجایش آکواریوم باید در حدود ۵۷ لیتر باشد. به‌ازای افزودن هر ماهی باید حدوداً ۱۸ لیتر به حجم آکواریوم افزوده شود. هرچه طول آکواریوم درازتر باشد، فضا برای شنا و فعالیت ماهی نیز بیشتر خواهد بود. |
| دمای آب | ۱۷–۲۷ درجه سانتی‌گراد |
| فضای آکواریوم | تهیه یک آکواریوم بیوتوپ به دم شمشیری کمک می‌کند تا احساس کند در خانه است. حتماً باید از پوشش‌های گیاهی متراکم و متفاوت استفاده کنید. برای جلوگیری از پریدن ماهی دم شمشیری به بیرون از آب، آکواریوم‌های دردار تهیه کنید. |
| اسیدیته | سطح pH را بین ۷ تا ۸٫۴ نگه دارید زیرا ماهی‌های دم شمشیری آب کمی قلیایی را ترجیح می‌دهند |
| سختی آب | ماهی سوردتیل به آب نسبتاً سخت عادت دارد و سختی آب بین ۱۲ تا ۳۰ dgh مناسب‌ترین حالت برای این ماهی است. |
| فیلتر | داشتن یک سیستم فیلتراسیون برای ایجاد یک جریان متوسط در آب ضروری است |
| حباب‌ساز | نیاز نیست |
| نورپردازی | این ماهی‌ها در طول روز به نور متوسطی نیاز دارند و نور مستقیم و با شدت بالا باعث استرس آنها می‌شود. |
| گیاهان | سعی کنید حتماً گیاهان آکواریومی آبزی مقاوم و متراکم را به مخزن خود اضافه کنید. بهترین نوع گیاهان زنده شامل آنوبیا نانا، علف موی کوتوله، سرخس جاوا و معبد سرخ هستند. |
در کنار موارد ذکر شده، به دو نکته زیر نیز توجه ویژه‌ای داشته باشید:
- انواع خاصی از دم شمشیری مانند لیریتیل‌ها، به نوسانات آب حساس هستند پس به‌شدت جریان تولیدی فیلتر باید توجه کنید.
- سطوح نیترات و آمونیاک آب را روزانه با کیت‌های تست بررسی کنید تا سطح PH آب در وضعیت ایده‌آل باشد.
بیماری‌های نژاد دم شمشیری
یک ماهی سوردتیل سالم باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
- رنگ ظاهری طبیعی و روشن
- رفتار فعال هنگام شنا
- خوش‌اشتها بودن
- باله‌ها و دم صاف
بیماری‌های رایج با منشأ آب شیرین که ماهی دم شمشیری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند عبارت‌اند از:
-
بیماری Ich در ماهی سوردتیل
بیماری سفیدک توسط انگل‌های تک‌یاخته ایجاد می‌شود و یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در ماهی‌های آکواریومی است. ماهی مبتلا به Ich خود را به اجسام داخل آکواریوم می‌مالد در نتیجه لکه‌های سفیدی روی باله‌ها، آبشش‌ها و بدن او ایجاد می‌شود. علائم دیگر این بیماری بی‌اشتهایی و بی‌حالی ماهی دم شمشیری است. بیماری سفیدک را می‌توان با دادن دارو و افزایش تدریجی دمای آب به‌اندازه ۲-۳ درجه (تا ماکزیمم ۲۷ درجه) درمان کرد.
-
بیماری کاتن موث
قارچ دهان یک بیماری بسیار مسری رایج در ماهیان زنده به‌ویژه ماهی سوردتیل است. از جمله علایم اصلی آن می‌توان به لکه‌های سفید در اطراف دهان، آبشش یا باله ماهی دم شمشیری اشاره کرد. سایر علائم این بیماری عبارت‌اند از: باله‌های پاره شده، تنفس سریع و تیره‌تر شدن رنگ بدن ماهی. این بیماری با مصرف آنتی‌بیوتیک و افزودن نمک به آب (یک قاشق غذاخوری به‌ازای ۴ لیتر آب) قابل‌درمان است.
-
بیماری فین روت ماهی دم شمشیری
فین روت در ماهی سوردتیل یک بیماری شایع است که باعث ساییدگی و پوسیدگی باله‌ها می‌شود. ماهی‌های دم شمشیری باله‌بلند بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. علائم این بیماری شامل پارگی باله‌ها، التهاب و تیرگی رنگ باله است. بیماری پوسیدگی باله را می‌توان با آنتی‌بیوتیک و تعویض مکرر آب درمان کرد.
-
بیماری مثانه شنا
این بیماری ناشی از یبوست، کیفیت پایین آب، تغذیه بیش از حد یا عفونت است و بر عملکرد مثانه ماهی تأثیر می‌گذارد. بارزترین علائم این بیماری شامل رفتارهای غیرعادی حین شنا کردن و عدم تعادل در حالت سکون است. بسیاری از ماهی‌ها در اثر این بیماری در وضعیت شناور در ته آکواریوم باقی می‌مانند.
برای درمان، دمای آب را به‌آرامی تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد افزایش دهید و تا چند روز به ماهی سوردتیل غذا ندهید. درصورتی‌که عفونت علت اصلی مشکل مثانه شنا در ماهی دم شمشیری باشد به کمک دام‌پزشک نیاز خواهید داشت.
پرورش ماهی سوردتیل
ماهی‌های دم شمشیری زنده‌‌زا هستند، به این معنی که تخم‌گذاری نمی‌کنند! تخم‌ها پس از تبدیل‌شدن به بچه‌ماهی در داخل شکم ماهی ماده، به دنیا می‌آیند. اگر بتوانید شرایط مناسب را برای آنها فراهم کنید، به‌راحتی و با مداخله کمی از سوی شما ماهی سوردتیل تولیدمثل می‌کند. بیشتر دم شمشیری‌ها در حدود سه‌ماهگی به بلوغ جنسی می‌رسند و پس از آن شما می‌توانید طبق مراحل زیر نسبت به پرورش ماهی دم شمشیری اقدام کنید:
- به دم‌شمشیری‌ها غذای زنده بدهید و به‌تدریج دمای آکواریوم اصلی را تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد افزایش دهید.
- یک آکواریوم کوچک‌تر با ظرفیت تقریبی ۳۰ لیتر و فیلتراسیون مناسب تهیه کنید تا شانس زنده‌ماندن بچه‌ماهی‌ها بیشتر گردد. وجود پوشش گیاهی در سرتاسر آکواریوم برای مخفی شدن بچه‌ماهی‌ها ضروری است.
- به‌محض مشاهده علائم بارداری در ماهی دم شمشیری ماده، او را به مخزن پرورش انتقال دهید. چاق شدن سوردتیل ماده و ایجاد لکه سیاه‌رنگ نزدیک باله مقعدی نشان‌دهنده بارداری ماهی هست.
- دوره بارداری این ماهی‌ها چند هفته (۲۴ تا ۳۰ روز) طول می‌کشد و در پایان به طور متوسط ۸۰ بچه‌ماهی متولد می‌شود
- پس از زایمان، سوردتیل ماده را به آکواریوم اصلی برگردانید زیرا احتمال دارد ماده سعی کند نوزادان را بخورد.
- به نوزادان باید سه بار در روز تغذیه ماهی آکواریومی یا میگوی آب‌شور بدهید و با گذشت ۶ هفته می‌توانید آنها را هم به آکواریوم اصلی انتقال دهید.
چگونه جنسیت ماهی سوردتیل را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص ماهی دم شمشیری نر از ماده، فقط کافی است به دم، باله و فرم بدن آنها توجه داشته باشید. فقط دم شمشیری‌های نر دارای باله نوک‌تیز و دنباله‌دار در دم هستند و دم ماده‌ها دارای باله گرد است. همچنین بدن ماهی‌ها نر لاغرتر و کشیده‌تر از ماهی‌های سوردتیل ماده است که بدنی تپل‌تر و بزرگ‌تر دارند. در حالت کلی بدن ماده‌ها پس از بلوغ گردتر، پرتر، ضخیم‌تر و در حدود ۱٫۵ سانتی‌متر بلندتر می‌شود تا نگهداری تخم‌ها آسان‌تر گردد.
سخن پایانی
دم شمشیری‌ها، ماهی‌های آکواریومی رنگارنگ و صلح‌جو و اجتماعی هستند. نگهداری از ماهی سوردتیل بسیار آسان است و جزو محبوب‌ترین انتخاب‌های آکواریوم داران مبتدی است. ماهی دم شمشیری همه‌چیزخوار بوده و بسیار سازگار است و با مهیا کردن یک محیط شبیه‌سازی شده، به‌خوبی در آکواریوم رشد می‌کند. ما در این مقاله از پتسی سعی کردیم هر آنچه که باید درباره دم شمشیری‌ها و اصول نگهداری و پرورش آنها بدانید، برایتان بازگو کنیم. امیدواریم که توانسته باشیم شما را در نگهداری از این آبزی زیبا راهنمایی کنیم.
سؤالات متداول
- آیا ماهی‌های دم شمشیری گیاهان می‌خورند؟
سوردتیل‌ها همه چیزخوارند و آنها در طبیعت با سخت‌پوستان، حشرات، گیاهان و کرم‌ها تغذیه می‌کنند. - ماهی دم شمشیری چقدر بزرگ می‌شود؟
حداکثر طول ماهی سوردتیل نر به ۱۴ سانتی‌متر و ماده به ۱۶ سانتی‌متر می‌رسد. - ماهی‌های سوردتیل چند سال عمر می‌کنند؟
به طور متوسط ۳ تا ۵ سال
