ما در طول زندگی خود بارها با سگ، این حیوان دوست داشتنی و با وفا ارتباط داشته‌ایم و همواره ویژگی‌های این خلقت زیبا را ستوده‌ایم. در این مقاله قصد داریم به یکی از سوالات مهم ذهن شما در رابطه با سگها پاسخ دهیم و آن سرآغاز اهلی شدن سگ است. اگر شما نیز به دنبال پاسخ چنین سوالی هستید تا از تاریخچه حیات این حیوان باوفا و یار دیرینه انسان مطلع شوید، خواندن این مقاله از پتسی به شما در این امر کمک خواهد کرد.
بررسی رابطه انسان و سگ
از رابطه انسان و سگ به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و پایدار‌ترین دوستی‌ها در کل تاریخ نام برده می‌شود. در تمام این دوران بشر با مشکلات فراوانی روبه‌رو بوده است و پستی بلندی‌های زیادی را در طی این قرن‌ها زندگی تجربه کرده است. تجربه جنگ و صلح، ثروت و فقر، خوشبختی و بدبختی، در همه این موارد سگ برای انسان تنها مونس وفادار بوده است و تا کنون نیز این رابطه وجود دارد.
بررسی ثبت تصاویر سگ قبل از میلاد
برای پیدا کردن اولین نشانه‌ها برای نقش نگهبانی سگ باید به آثار هنری 4500 سال از قبل میلاد رجوع کنیم. در این آثار سگ در صحنه شکار دیده می‌شود. در کنده کاری‌های روی سنگ و همچنین مجسمه‌هایی که از سنگ و چوب ساخته شده‌اند، همه این‌ها گواه از آن دارد که پیدایش سگ در جوامع بشری نقش بسیار ارزنده‌ای داشته است. در بررسی‌های صورت گرفته مشخص می‌شود که نژاد سگ فوکس تریر و سگ گریت دین جزو سگ‌های محبوب آن دوران بوده‌اند. (مقاله مرتبط: نژاد سگ نگهبان)
سگ اولین حیوان اهلی
شکی وجود ندارد که سگها اولین حیوانات اهلی نبوده باشند. اولین نشانه‌های وجود سگ به عنوان حیوان اهلی در کشور‌هایی چون دانمارک، اسکاتلند و آلمان دیده شده است. در ابتدا سگها برای تغذیه از پس‌مانده‌های غذای انسان، در اطراف محل زندگی آن پرسه می‌زدند. آن‌ها از استخوان و باقی مانده غذای انسان احتیاجات خود را برآورده می‌کردند. در ادامه برای نگهبانی از آن‌ها کمک گرفته شد. به همین دلیل، اهلی شدن سگ برای انسان بسیار سودمند بود.
به دلیل داشتن قدرت بالای شنوایی و بویایی سگ، او می‌توانست انسان را بسیار سریع از خطر آگاه کند. با گذشت زمان انسان‌های نخستین از غرایز سگها برای شکار استفاده کردند. بعد‌ها نیز سگ توانست به عنوان یک نگهبان از گله محافظت کند. به این شکل وظایف سگها به مرور زمان افزایش پیدا کرد. امروزه نیز با تمام پیشرفت‌هایی که می‌بینید سگ توانسته جایگاهش را در زندگی انسان حفظ کند. و با وجود رشد علم و تکنولوژی هیچ جایگزینی برای ردیابی افراد گمشده وجود ندارد. در این زمینه و موارد مشابه سگها کمک‌های زیادی به انسان می‌کنند.
اهلی شدن سگ با بررسی فسیل‌های به جا مانده از آن‌ها
با بررسی فسیل سگ‌های باستانی اطلاعات جدیدی به دست آمده است. نتایج بررسی این فسیل‌های سگ نشان می‌دهد که در حدود 20 تا 40 هزار سال قبل، از اجداد خود یعنی گرگ‌ها جدا شده‌اند. در حدود 17 تا 24 هزار سال قبل نیز سگها به 2 گروه بزرگ سگ‌های غربی و سگ‌های شرقی تقسیم شده‌اند. سگ های غربی و شرقی به سگ‌های ساکن در قاره اروپا و قاره آسیا گفته می‌شود.
دیگر شواهد نیز دلالت بر این دارد که سگ یکبار در طول تاریخ رام شده است. این درحالی است که تا قبل از این فرضیه نظرات متفاوتی با دفعات اهلی شدن سگ مطرح بود. یکی از این نظریه‌ها این گونه بود که سگ به صورت کاملا جداگانه در قاره‌های آسیا و اروپا اهلی شده باشد و در نهایت سگ آسیایی جایگزین سگ‌های اروپایی شده و نژادهای حال حاضر را تشکیل داده‌اند.
در مطالعات جدید اختلاف نظری در رابطه با جدا شدن سگ از اجداد خودشان که گرگ‌ها باشند وجود ندارد. اختلاف نظر مطالعات جدید در رابطه با دفعات رام شدن سگ در طول تاریخ است. به این ترتیب، نظریه جدید این گونه بیان می‌کند که سگ‌های اهلی در قاره اروپا خاستگاهی ندارند و به شرق آسیا برمی‌گردند.
بررسی خصوصیات عمومی سگها
سگها در اندازه و شکل‌های بسیار گسترده‌ای وجود دارند. این تصور دشواری است که یک سگ پودل کوچک با یک سگ گریت دین بزرگ از یک گونه باشند. اما این دو سگ می‌توانند از نظر ژنتیکی، ویژگی‌های آناتومیکی یکسانی داشته باشند. تمام سگها 78 کروموزوم دارند.
سگ، اولین حیوان اهلی شده توسط انسان
بیشتر محققان باور دارند که اولین حیوان اهلی شده توسط انسان، سگها هستند. این موضوع را هیچ کسی نمی‌داند که برای اولین بار در چه زمان و توسط چه کسی سگ اهلی شده است. محققان با بررسی‌هایی که انجام داده‌اند بر این باورند که شواهد موجود نشان می‌دهد، اهلی شدن سگ در ابتدا توسط انسان‌های ساکن در آمریکا شمالی و ایران صورت گرفته است. برای احتمال این که در آفریقای شمالی برای اولین بار سگ رام شده است نیز شواهدی وجود دارد.
شواهدی که نشان می‌دهند سگ در ایران رام شده است بر پایه بررسی استخوان‌هایی است که در حفاری‌ها بدست آمده است. شواهد نشان از آن دارد که در حدود 5500 سال پیش در حوالی خوزستان این عمل انجام شده باشد. البته در حاجی فیروز استان آذربایجان نیز بقایای استخوان سگ‌های اهلی دیده شده است. با این وجود این طور نتیجه‌گیری می‌شود که ارتباط میان انسان و سگ حداقل از 12 هزار سال پیش پایه‌ریزی شده باشد.
بررسی نظریه‌های متفاوت در منشأ اهلی شدن سگها
نظریه‌های متفاوتی در رابطه با منشا اهلی شدن سگ موضوع وجود دارد. بر طبق یک نظریه انسان‌های نخستین، توله گرگی را به محل زندگی خود آورده و در آنجا به اهلی کردن گرگ و آموزش دادن آن پرداخته‌اند تا در امر شکار به آن‌ها کمک کنند. در نظریه دیگر این گونه بیان می‌شود که انسان برای حمل بار و حرکت سورتمه اقدام به اهلی کردن سگ نموده است.
یافتن این پاسخ که اهلی شدن سگ دقیقا چگونه و از چه زمانی بوده است، با توجه به نظریه‌های متفاوت امری دشوار خواهد بود. اما آنچه مشخص است، اهلی شدن سگ و رابطه دوستانه او با انسان است.
نتیجه پایانی
در این مقاله به یکی از سوالات مهم ذهن بشر پاسخ دادیم که اهلی شدن سگ چطور و چگونه رخ داده است. امیدواریم بعد از خواندن این مقاله پاسخ مورد نظر خود را یافته باشید. آنچه که واضح و مشخص است رابطه عمیق میان انسان و سگ‌هاست که از دیرباز دوستانی صمیمی و باوفا برای یکدیگر بوده‌اند.
برای اطلاعات بیشتر به ویکی پدیا مراجعه کنید.
سوالات متداول
- اولین نشانه‌های وجود سگ به عنوان حیوان اهلی در کدام کشورها دیده شد؟
اولین نشانه‌های وجود سگ به عنوان حیوان اهلی در کشور‌هایی چون دانمارک، اسکاتلند و آلمان دیده شده است. - آیا همه نژادهای سگ می‌توانند اهلی شوند؟
اگر نژادهای مختلف از بدو تولد کنار انسان باشند می‌توانند اهلی شوند. - در گذشته سگ در چه اموری به انسان کمک می‌کرده است؟
بر طبق یک نظریه انسان‌های نخستین، توله گرگی را به محل زندگی خود آورده و در آنجا به اهلی کردن گرگ و آموزش دادن آن پرداخته‌اند تا در امر شکار به آن‌ها کمک کنند.
