صاحبان برخی سگها به دلایلی دوست ندارند آن‌ها باردار شوند. پس، در صورت بارداری سگ ممکن است به سقط جنین بیندیشند. همچنین، سگها به دلایل مختلف پزشکی نیز ممکن است سقط جنین را تجربه کنند. در هر دو مورد، ممکن است سقط جنین با خطرات و عوارض جانبی برای سگ شما همراه باشد. ما در این مقاله از پتسی به بررسی موضوع سقط جنین سگ، علائم، عوارض، پیشگیری و درمان آن پرداخته‌ایم. این مقاله صرفا برای اطلاعات عمومی شماست. توصیه می‌شود قبل از هر اقدامی حتما با دام‌پزشک مشورت کنید.
| سقط جنین سگ | |
| علائم | خونریزی‌های غیرعادی واژینال/ ترشحات غیرطبیعی واژن (قهوه‌ای، سبز یا مشکی)/ بوی بد و زننده واژن/ درد شکم/ تب/ تولد توله‌های مرده/ تولد جنین مومیایی شده |
| انواع | بازجذب جنین/ مومیایی شدن جنین/ تولد زودرس یا توله مرده |
| دلایل | مادرزادی/ جنینی و دارویی |
| علل مادرزادی | عفونت بروسلا/ عفونت تب‌خال/ بیماری رحم و تخمدان در سگ |
| دلایل سقط پزشکی | جفت‌گیری ناخواسته یا نادرست/ بارداری پرخطر/ بیماری‌های موروثی/ سن نامناسب |
| روش‌ها | داروهای هورمونی/ عقیم کردن |
سقط جنین سگ چیست؟
به مرگ جنین در دوران بارداری و قبل از تولد، سقط جنین می‌گویند. سقط جنین در سگها ممکن است در تمامی بازه زمانی دوران بارداری او رخ دهد. با این حال، علائم سقط جنین سگ بسته به مرحله‌ای که در آن رخ می‌دهد متفاوت است. در ادامه علائم و نشانه‌های سقط جنین در سگ را بررسی می‌کنیم.
علائم سقط جنین در سگها
سقط جنین در سگها می‌تواند خودبه‌خودی یا به تجویز دام‌پزشک انجام شود. در بسیاری از موارد سقط جنین خودبه‌خودی، هیچ نشانه قابل مشاهده‌ای در سگ وجود ندارد. سقط جنین زود هنگام معمولاً منجر به جذب جنین بدون هیچ نشانه ظاهری می‌شود. بنابراین، تنها در صورتی که بارداری در سونوگرافی اولیه تأیید شده باشد، قابل تشخیص خواهد بود. زیرا عدم وجود علائم بارداری در سونوگرافی بعدی نشان دهنده سقط جنین سگ است.
سقط جنین در باقی دوران بارداری ممکن است بدون علامت یا همراه با علائم بالینی خاصی باشد. علائم بالینی سقط جنین خودبه‌خودی شامل:
- خونریزی‌های غیرعادی واژینال
- ترشحات غیرطبیعی واژن (قهوه‌ای، سبز یا مشکی)
- بوی بد و زننده واژن
- درد شکم
- تب
- تولد توله‌های مرده
- تولد جنین مومیایی شده
در حالت دوم، ممکن است به هر دلیلی برای سگ شما سقط جنین تجویز شده باشد. شایع‌ترین علامت در سقط جنین‌های برنامه‌ریزی شده که به توصیه پزشک یا درخواست صاحب سگ انجام می‌شود، خونریزی است. توصیه می‌شود سگ خود را به دقت تحت‌نظر داشته باشید و هر گونه تغییر علامت در سگ خود را با دام‌پزشک در میان بگذارید.
انواع سقط جنین سگها
سقط جنین در سگ با توجه به مدت زمان بارداری او، به یکی از شکل‌های زیر رخ می‌دهد:
۱- بازجذب جنین
اگر جنین سگ در نیمه اول بارداری (قبل از ۴۵ روز) بمیرد، اغلب جذب بدن می‌شود و احتمال دارد سقط جنین سگ کاملاً ناشناخته بماند. حتی گاهی اوقات ممکن است، چند تا از توله‌سگ‌ها در رحم سگ باردار سقط شده و جذب شوند. در حالی که سایر توله‌ها در پایان دوره بارداری به طور طبیعی به دنیا بیایند. شایع‌ترین علل بروز این نوع، حمایت هورمونی ناکافی، اختلالات یا مسمومیت‌های آندومتر یا عفونت‌هایی مانند هرپس ویروس سگ است.
۲- مومیایی شدن جنین سگ
ممکن است جنین تا روز ۵۰ام بارداری در اثر انباشته شدن کلسیم در بافت‌های بدنش بمیرد. این اتفاق ممکن است منجر به مومیایی شدن جنینی شود که داخل رحم مانده و تا حدی تخریب شده است. در این نوع از سقط جنین سگ پوست اطراف جنین خشک شده و غشایی تشکیل می‌شود. حتی ممکن است پوسیدگی کامل جنین و بازجذب برای مدت طولانی به تأخیر بیفتد. با این حال، با گرفتن سونوگرافی و رادیوگرافی از سگ، کم‌وبیش جنین در رحم قابل تشخیص است.
۳- تولد زودرس یا توله مرده سگ
سقط جنین سگ در اواخر بارداری، پیامدهای مختلفی نظیر انقباضات شکمی، ترشحات واژن و تولد جنین نارس دارد. توله‌های مرده معمولاً جنین‌های کاملی هستند که مرده به دنیا آمده‌اند. مرگ جنین ممکن است چند روز، چند ساعت یا چند دقیقه قبل از زایمان اتفاق افتاده باشد. عفونت‌ها، مسمومیت‌ها، جفت‌های ناکارآمد، فضای ناکافی رحم، دیستوشی، ناهنجاری‌ها و نارسایی لوتئال برخی از علل این نوع سقط جنین سگ هستند.
دلایل سقط جنین ناخواسته در سگ
سقط جنین سگها می‌تواند ناشی از علل مادرزادی، جنینی یا مرتبط با داروها باشد. در ادامه به بررسی برخی دلایل سقط جنین در سگها می‌پردازیم.
۱- علل مادرزادی سقط جنین در سگها
ابتلای سگ‌های ماده به برخی بیماری‌ها باعث سقط جنین در آن‌ها می‌شوند که به شرح زیر هستند:
۱- عفونت بروسلا: شایع‌ترین علل سقط جنین سگها، ابتلای مادر به عفونت بروسلا یا ویروس هرپس است. بروسلا یک باکتری مسری بین سگها است که هیچ درمان مؤثر و واکسنی برای جلوگیری از گسترش آن وجود ندارد. معمولاً سگ‌های مبتلا به بروسکلا، در بازه ۴۵ تا ۵۵ روزگی بارداری جنین خود را سقط می‌کنند.
۲- عفونت تب‌خال و سقط جنین سگ: آزمایش ویروس تب‌خال در مادر دشوار است، اما در توله‌های سقط شده قابل تشخیص است. عفونت تب‌خال می‌تواند منجر به سقط جنین سگ در مراحل پایانی بارداری و حتی ناباروری او گردد.
۳- بیماری‌های رحم سگ: برخی از علل سقط جنین سگ ماده مربوط به مشکلات رحم و تخمدان او است. سگ‌های باسابقه سقط ممکن است اندومتریت مزمن (التهاب دیواره رحم)، کیست رحم یا زخم و چسبندگی رحم داشته باشند.
۴- بیماری تخمدان و سقط جنین سگ: هورمون پروژسترون که توسط تخمدان تولید می‌شود، برای حفظ یک دوره کامل بارداری سگ ضروری است. اگر تخمدان سگ مقادیر کافی پروژسترون تولید نکند، جفت ممکن است به رحم متصل نشده و توله‌سگ سقط شود.
۲- علل جنینی سقط جنین در سگ
علل جنینی در درجه اول ناشی از رشد غیرطبیعی و مرگ زودرس جنین سگ است. جنین ممکن است ناهنجاری‌های رشدی داشته باشد که نتواند با آن زنده بماند. توله‌های تغییر شکل‌یافته یا دارای رشد نامناسب معمولاً در اوایل بارداری سقط می‌شوند. علت این نوع سقط جنین سگ به ندرت قابل تشخیص است و ممکن است به بیماری ژنتیکی یا نقص مادرزادی مربوط باشد.
۳- علل دارویی سقط جنین در سگ
مصرف داروهای گلوکوکورتیکوئید یا کلرامفنیکل در دوران بارداری سبب سقط جنین سگ می‌شود. به همین دلیل، تجویز و مصرف دارو در دوران بارداری باید بااحتیاط کامل و تنها با نظر دام‌پزشک انجام شود.
چرا یک سگ به سقط جنین نیاز دارد؟
گاهی به خاطر حفظ سلامت سگ یا برخی مسائل اخلاقی نیاز است که جنین سگ سقط شود. برخی از این دلایل سقط جنین سگ عبارت‌اند از:
- جفت‌گیری ناخواسته یا نادرست: صاحبان سگ معمولاً به علت جفت‌گیری با نژاد نامناسب یا عدم آمادگی برای نگهداری از توله‌ها، تصمیم به سقط جنین می‌گیرند.
- بارداری پرخطر: اگر سگ ماده بیماری مزمنی دارد که باعث خطرناک شدن حاملگی می‌شود، بهتر است جنین سقط سگ شود.
- بیماری‌های موروثی: برخی از سگها شرایط و بیماری‌هایی دارند که ممکن است به توله‌سگ‌ها منتقل شود. به همین دلیل پرورش‌دهندگان سگ‌های بیمار را از برنامه جفت‌گیری حذف می‌کنند. اما در جفت‌گیری تصادفی، سقط جنین سگ ممکن است بهترین گزینه باشد.
- سن نامناسب: اگر سگ ماده خیلی جوان یا خیلی پیر باشد، احتمال دارد بارداری سلامتی او را تهدید کند.
تشخیص سقط جنین سگ
شما ممکن است شاهد جفت‌گیری سگتان باشید. با این حال، این به معنای حامله بودن او نیست. برای ارزیابی بارداری سگ و تأیید سلامت جنین باید سونوگرافی انجام شود. با نظارت بر سطح پروژسترون و مشاهده سطوح غیرطبیعی نیز می‌توان به ناموفق بودن بارداری پی برد. دام‌پزشک ممکن است پس از سقط جنین سگ آزمایش‌هایی را برای بررسی علل عفونی توصیه کند. آزمایش خون مادر، کشت مایعات واژن و هیستوپاتولوژی جنین ممکن است علت سقط جنین را مشخص کند. یافتن دلیل سقط، مخصوصاً اگر علت آن بیماری قابل‌درمان باشد، ممکن است نتایج بارداری‌های آینده را بهبود بخشد.
روش‌های درمان یا پیشگیری سقط جنین چگونه است؟
تب کردن سگ در دوران بارداری ممکن است نشان‌دهنده عفونت باشد. عفونت‌ها معمولاً با تزریق مایعات داخل وریدی (IV) و آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شوند. درمان عفونت مانع سقط جنین سگ می‌شود و اگر جنین قبل از درمان سقط شده باشد، عوارض آن را کاهش می‌دهد.
همچنین، اگر سگ مشکوک به عدم تعادل هورمونی باشد، ممکن است مکمل پروژسترون برای او توصیه شود. این دارو به صورت روزانه و تا قبل از زایمان با نظارت دقیق دام‌پزشک باید مصرف گردد. تا هم هورمون در سطح نرمال باقی بماند و هم از عوارض دارو جلوگیری شود.
روش‌های سقط جنین سگ
از روش‌های زیر برای سقط جنین سگها استفاده می‌شود:
داروهای هورمونی: یکی از رایج‌ترین راه‌های خاتمه‌دادن به بارداری سگها تا قبل از ۴۵ روزگی جنین است. زیرا اگر داروها به اندازه کافی زود مصرف شوند، جنین جذب خواهد شد. داروها باید حتماً توسط پزشک تجویز شده و از مراکز معتبر تهیه گردد.
عقیم کردن سگ در دوران بارداری: در این روش علاوه بر سقط جنین، سگ شما برای همیشه قدرت بارداری خود را از دست می‌رود. عملی بودن این روش و سلامتی سگ شما به مرحله بارداری او بستگی دارد. هرچه زمان عقیم‌سازی به دوران پایانی بارداری نزدیک‌تر باشد، خطر جراحی برای سگ هم بیشتر خواهد.
عوارض سقط جنین در سگ چیست؟
عوارض جانبی سقط جنین سگ بستگی به روش سقط بستگی دارد. در حالت کلی، عوارض زیر ممکن است رخ دهد:
- استفاده از پروستاگلاندین F2 آلفا ممکن است باعث تهوع، اسهال، بی‌قراری و لرزش سگ شود. در موارد شدیدتر نیز ممکن است منجر به بی‌اشتهایی سگ و از دست دادن خون شدید شود.
- مهارکننده‌های پرولاکتین، به ویژه بروموکریپتین، باعث استفراغ سگ می‌شوند.
- دگزامتازون دارای عوارض جانبی احتمالی از جمله تشنگی بیش از حد، تکرر ادرار، عفونت رحم و بیماری می‌شود.
- هیسترکتومی تخمدان نیز با عوارض جانبی متعددی نظیر عفونت محل جراحی همراه است.
مراقبت‌های پس از سقط جنین سگ
بدون توجه به روش سقط، سگ شما ممکن است هفته‌ها و گاهی حتی ماه‌ها در دوران نقاهت باشد. شما می‌توانید سگ خود را تا بهبودی کامل در کلینیک نگه دارید. با این حال، اگر می‌خواهید در خانه به مراقبت او بپردازید، تایم ویزیت‌های پزشکی او را فراموش نکنید. قبل از انتقال سگ از بیمارستان یا کلینیک به خانه، محیطی تمیز، آرام و دنج برای استراحت و بهبود او آماده کنید.
برای حمایت تغذیه‌ای از سگ با مشورت دام‌پزشک مکمل بدهید. مراقب هرگونه تغییرات در بدن و رفتار سگ خود باشید! اگر برخی عوارض جانبی برای شما غیرعادی به نظر می‌رسد، در تماس با دام‌پزشک خود تردید نکنید. اگر سگ جراحی شده، باید آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدالتهابی او را بادقت مصرف کنید. همچنین، بخیه‌های او را از نظر علائم عفونت مانند تورم تحت‌نظر داشته باشید.
سخن پایانی
عوامل مختلفی نظیر عفونت‌ها، بیماری‌های سگ ماده و متعادل نبودن هورمون‌های او در سقط جنین تأثیر دارد. (مقاله مرتبط: بیماری خطرناک سگ) با این حال، گاهی سقط جنین سگ بدون هیچ علایم خاصی اتفاق می‌افتد. پس، توصیه می‌کنیم برای اطمینان از سلامت توله‌سگ‌ها پس از تأیید بارداری سگ با دام‌پزشک در ارتباط باشید. به خاطر داشته باشید که تحت هیچ شرایطی در خانه بدون نظارت متخصص دام‌پزشکی نسبت به سقط جنین سگ خود اقدام نکنید!
سوالات متداول
- علایم سقط جنین در سگ چیست؟
مشاهده ترشحات غیرطبیعی واژن، درد شکم و تب بارزترین علایم سقط جنین سگ هستند. - دلایل سقط جنین در سگ چیست؟
کاهش پروژسترون خون، مشکل رحمی سگ ماده، بیماری‌های موروثی، عفونت، مصرف دارو از دلایل سقط جنین در سگها هستند. - چگونه سقط شدن جنین سگ را تشخیص دهیم؟
با سونوگرافی کردن و بررسی سطح پروژسترون خون سقط جنین قابل‌تشخیص است. - سقط جنین سگ در خانه امکان‌پذیر است؟ خیر، تحت هیچ شرایطی نباید در منزل اقدام به سقط جنین سگ کنید.
