معمولاً گربههای خانگی بیشتر از سایر گربهها به چاقی مبتلا می‌شوند. تجمع چربی در بدن موجب چاقی میشود. قبلاً چربی به عنوان بافت نسبتاً غیرفعال در نظر گرفته می‌شد که صرفاً کالری اضافی انرژی را ذخیره کرده و به توده بدن اضافه می‌کرد. اکنون شواهد علمی نشان می‌دهد که بافت چربی از نظر بیولوژیکی فعال است و باعث ترشح هورمون‌هایی میشود که می‌تواند گربه را به انواع بیماریها مبتلا کند. به همین دلیل، چاقی در گربه می‌تواند خطرناک و منشا بیماریهای مختلف باشد.
| چاقی در گربه | |
| تشخیص | مشکلات حرکتی، اجابت مزاج کمتر، دفع گاز بیشتر |
| عوامل اختصاصی چاقی | سن، عقیم شدن، محیط، حاملگی، بیماری |
| عوامل تغذیه‌ای چاقی | نوع رژیم غذایی، مصرف سریع غذا، شیوه‌های تغذیه راحت، تشویقی بیش‌ازحد |
| خطرات | دیابت گربه، فشارخون بالا، برخی انواع سرطان، بیماریهای قلبی و کبدی، کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن، کاهش ظرفیت تنفسی، مشکلات بالقوه عصبی، مشکلات مجاری ادراری مثلاً سنگ مثانه، مشکلات ارتوپدی و مفاصل مثل آرتروز |
| درمان | کالری محدود، رژیم غذایی خشک در مقابل رژیم غذایی کنسرو شده، رژیم‌های دامپزشکی تجویزی |
| پیشگیری | مدیریت وزن و کنترل غذای گربه |
در ادامه این مقاله از پتسی درباره علل چاقی در گربه و روش‌های درمان و پیشگیری از آن صحبت خواهیم. در ابتدا بهتر است بدانیم که به چه گربه‌ای چاق گفته میشود؟
چه گربه‌ای چاق است؟
یک گربه زمانی که وزنش 10 تا 20 درصد بیشتر از وزن ایده‌آل باشد، اضافه‌وزن دارد. زمانی که چربی اضافی بیش از 20 درصد بیشتر از وزن ایده‌آل بدنش باشد، چاق محسوب میشود. چاقی گربه‌سانان یک بیماری بسیار شایع است که در 63 درصد از گربهها در کشورهای توسعه‌یافته رخ می‌دهد. حال، چگونه چاقی در گربه را تشخیص دهیم؟
تشخیص چاقی در گربه
از وزن بدن می‌توان برای ارزیابی اینکه آیا گربه وزن کم کرده یا اضافه کرده است، استفاده کرد. با این حال، تعیین وزن ایده‌آل بستگی به سن و نژاد گربه دارد. بنابراین، از مقیاسی برای ارزیابی وضعیت بدن (نمره وضعیت بدن، BCS) استفاده میشود. این مقیاس وضعیت بدن گربه را از 1 تا 5 درجه‌بندی می‌کند که در آن BCS 1 بسیار لاغر، 3 ایده‌آل و 5 چاق است.
گربه چاق گربه‌ای است که دنده‌هایش به سختی قابل لمس است، زیرا توسط یک لایه چربی ضخیم پوشانده شده. یک لایه چربی متوسط تا ضخیم وجود دارد که تمام برجستگی‌های استخوانی را می‌پوشاند. اما به جز این مقیاس روش‌های دیگری برای ارزیابی اضافه وزن گربه وجود دارد که عبارت است از:
- مشکل در پریدن یا بالا رفتن از پله‌ها
- بیشتر نشستن یا دراز کشیدن و نشان دادن عدم تمایل به بلند شدن و حرکت کردن
- اجابت مزاج کمتر
- دفع بیشتر گاز
علل چاقی در گربهها
دلایل اضافه وزن گربه را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: عوامل اختصاصی حیوان و عواملی که مربوط به تغذیه گربه است. در ادامه هر کدام از این علل چاقی در گربه را بررسی خواهیم کرد.
عوامل اختصاصی حیوان
سن: گربههای پیر، یعنی گربه‌هایی که 8 تا 12 سال دارند، بیشتر از گربههای جوان دچار اضافه وزن هستند. معمولاً گربهها بعد از گذراندن دورانی جوانی، دچار اضافه‌وزن می‌شوند، زیرا سوخت‌وساز بدن کاهش پیدا می‌کند. گربهها در سنین پیری باید رژیم غذایی متفاوتی داشته باشند.
عقیم شدن گربه: گربههای نر و ماده عقیم شده نسبت به گربههای عقیم نشده اشتهای بیشتری دارند. همچنین به دلیل کاهش متابولیسم بدن کالری کمتری مصرف میکنند. همچنین گربههای عقیم شده تلاش کمتری برای پیدا کردن شریک جنسی میکنند و فعالیت بدنی کمتری دارند. بهتر است پس از عمل عقیم کردن، رژیم غذایی متفاوتی برای گربه خود در نظر بگیرید.
محیط: گربههای داخل خانه، یا گربه‌هایی که دسترسی محدود به فضای باز دارند، معمولاً به دلیل عدم تحرک بیشتر و فرصت‌های کمتر برای ورزش برای سوزاندن کالری، اضافه‌وزن دارند. معمولاً گربههای خانگی اهل شکار کردن نیستند و به استراحت کردن مشغول هستند که باعث چاقی آن‌ها میشود.
حاملگی: اگر تمام شرایط عادی است و رژیم غذایی گربه تغییری نکرده، ممکن است گربه باردار باشد. پس بهتر است برای معاینات بیشتر به دامپزشک مراجعه کنید.
ابتلا به بیماری: برخی بیماریها مانند مشکلات قلبی، ریوی و آرتروز باعث بی‌حالی گربه میشود درنتیجه فعالیت آن کاهش می‌یابد و باعث چاقی میشود. برای درمان چاقی ناشی از بیماریها، ابتدا باید بیماری اولیه را درمان کرد. (مقاله مرتبط: بیماری خطرناک گربه)
عوامل خاص رژیم غذایی
نوع رژیم غذایی: تغذیه با رژیم غذایی عمدتاً خشک باعث افزایش وزن در گربهها میشود. رژیمی که عمدتاً شامل غذاهای کنسرو شده باشد هم باعث چاقی میشود زیرا برای تهیه غذاهای کنسروی از نمک و روغن زیادی استفاده‌شده است. همچنین این غذاها به دلیل چرب بودن طعم بهتری دارند و به‌صورت ناخودآگاه باعث بیشتر خوردن میشود.
مصرف سریع غذا: اگر حیوان خانگی شما خیلی سریع غذا می‌خورد، این می‌تواند منجر به بی‌حوصلگی، گریه و التماس شود که درنتیجه غذای بیشتری را به گربه خود بدهید تا او را سرگرم و ساکت نگه دارد. همچنین سریع غذا خوردن باعث ایجاد نفخ شکمی و چاقی کوتاه‌مدت میشود.
شیوه‌های تغذیه راحت: تغذیه یک یا دو وعده غذایی بزرگ در روز ممکن است خطر چاقی و زیاده‌خواهی را در گربه شما در مقایسه با استفاده از غذای آزادانه یا تغذیه با وعده‌های غذایی کوچک و مکرر افزایش دهد. برخی افراد شاغل هستند و گربه خود را ساعات زیادی تنها می‌‌گذارند. این افراد مجبور هستند که تمام غذای روز گربه را برای او قرار دهند و گربه به حجم غذای زیادی دسترسی دارد؛ این امر باعث مصرف ناگهانی حجم زیادی غذا و چاقی گربه میشود.
تشویقی بیش‌ازحد: تشویقی‌ها نسبت به رژیم غذایی معمولی گربهها دارای چربی و کالری بیشتری هستند. بنابراین ارائه غذاهای بیش‌ازحد در طول روز به‌سرعت کل کالری ارائه‌شده را افزایش می‌دهد و می‌تواند یک رژیم غذایی نامتعادل ازنظر تغذیه ایجاد کند. (مقاله مرتبط: طرز تهیه تشویقی گربه)
خطرات چاقی گربهها
توصیه میشود به صورت ماهیانه گربه خود را چک کنید که دچار اضافه‌وزن نشده باشد اما اگر به این بیماری مبتلا شد نگران نباشید و حتماً برای درمان چاقی و اضافه‌وزن گربه خود به دامپزشک مراجعه کنید زیرا چاقی باعث ایجاد بیماریهای زیادی در گربهها میشود. برخی از رایج‌‌ترین بیماریهایی که منشأ چاقی دارند عبارت‌اند از:
- دیابت گربه
- فشارخون بالا
- برخی انواع سرطان
- بیماریهای قلبی و کبدی
- کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن
- کاهش ظرفیت تنفسی (مقاله مرتبط: بیماری تنفسی گربه)
- مشکلات بالقوه عصبی
- مشکلات مجاری ادراری مثلاً سنگ مثانه
- مشکلات ارتوپدی و مفاصل مثل آرتروز
علاوه بر بیماریهای ذکرشده، چاقی باعث کاهش طول عمر گربه میشود. طبق آمارهای به دست‌آمده نرخ مرگ‌ومیر گربههای چاق 3 برابر گربههای لاغر است.
درمان چاقی در گربهها
برای درمان اضافه وزن گربه لازم است که به دامپزشک مراجعه کنید. هنگام مراجعه به مراکز بهداشتی، باید اطلاعات دقیقی از میزان غذای مصرفی گربه، زمان مصرف غذا، میزان تشویقی، محل زندگی، میزان فعالیت گربه، سن و وضعیت عقیم بودن به دامپزشک ارائه دهید تا برنامه مناسبی برای کاهش وزن دریافت کنید. دامپزشک با توجه به شرایط و سبک زندگی گربه، روش‌های متفاوتی برای کاهش وزن پیشنهاد می‌کند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.
کالری محدود: اغلب یک غذای با کالری کنترل‌شده برای کاهش وزن و حفظ توده عضلانی بدون چربی توصیه میشود. رژیم‌های کم کربوهیدرات و کم‌چرب با پروتئین بالاتر و فیبر نامحلول به‌طورکلی برای تقویت احساس سیری توصیه میشود.
رژیم غذایی خشک در مقابل رژیم غذایی کنسرو شده: ممکن است برای دستیابی به بهترین اهداف لازم باشد تغذیه گربه را از رژیم خشک به رژیم غذایی کنسرو شده تغییر دهید. به خاطر داشته باشید که هرگز غذای مرطوب را بیش از 2 تا 4 ساعت در دمای اتاق نگذارید تا از رشد باکتری جلوگیری شود. علاوه بر این، شستن کامل این ظروف با آب گرم و صابون در فاصله بین تغذیه بسیار مهم است.
رژیم‌های دامپزشکی تجویزی: رژیم‌های دامپزشکی تجویزی «کنترل متابولیک» ممکن است به کاهش وزن کمک بیشتری کنند، زیرا هدف این رژیم‌ها القای کتوزیس است، جایی که بدن به‌جای کاهش کل کالری دریافتی، چربی را برای انرژی به‌جای گلوکز از کربوهیدرات‌ها می‌سوزاند. به یاد داشته باشید که اگر در حال تغییر نوع غذای گربه خود هستید، مهم است که به‌آرامی طی 7 تا 10 روز، رژیم غذایی جدید را شروع کنید تا از ناراحتی‌های دستگاه گوارش جلوگیری کنید. رژیم‌های شدید باعث آسیب‌های کبدی میشود.
پس از انتخاب رژیم غذایی، دامپزشک بر اساس هدف کالری کاهش وزن، تعیین می‌کند که گربه چه مقدار غذا در روز باید مصرف کند. مهم است که غذای گفته‌شده را به‌دقت اندازه‌گیری کنید تا به آن هدف کالری برسید و ثابت بمانید. وزن کردن غذا در مقیاس گرمی دقیق‌ترین نوع اندازه‌گیری است. استفاده از یک فنجان اندازه‌گیری حجم خاص، دومین راه برای اطمینان از اندازه‌گیری دقیق است.
علاوه بر یک رژیم غذایی مناسب، گربهها را می‌توان از طریق افزایش بازی یا با تشویق به حرکت در خانه مانند بالا و پایین رفتن از پله‌ها یا با حرکت دادن کاسه‌های غذا دادن و… به ورزش تشویق کرد. برای افزایش تحرک گربه خود می‌توانید برای آن اسباب‌بازی جدید بخرید. یکی از جذاب‌ترین اسباب‌بازی‌ها برای گربه، درخت است. بالا و پایین رفتن از درخت باعث افزایش فعالیت گربه میشود و کالری مصرفی را افزایش می‌دهد.
پیشگیری از چاقی در گربهها
همواره پیشگیری بهتر از درمان است. درک عوامل چاقی و همکاری با دامپزشک برای مدیریت آن‌ها می‌تواند به جلوگیری از افزایش وزن در اوایل زندگی گربه شما کمک کند. هنگامی‌که گربه شما اضافه‌وزن پیدا کرد و چاق در نظر گرفته شد، مدیریت وزن یک هدف مادام‌العمر خواهد بود. هنگامی‌که یک برنامه کاهش وزن شروع شد، مهم است که به‌طور مداوم پیشرفت گربه خود را کنترل کنید.
مهم است که یک ترازوی قابل اعتماد در خانه تهیه کنید و با ترازوهایی که دامپزشک استفاده می‌کند آشنا شوید. از آنجایی که مدیریت وزن یک‌راه طولانی است، مهم است که در طول این فرآیند صبور باشید. برنامه کاهش وزن برای گربه شما باید چندین بار در طول زندگی گربه شما بر اساس سن، میزان موفقیت کاهش وزن و اینکه آیا هر بیماری زمینه‌ای دیگری ایجادشده است، تجدیدنظر شود، بنابراین پیگیری با دامپزشک برای موفقیت ضروری است.
جمع‌بندی
برای سلامت گربه همواره به وزن آن توجه کنید و در صورت احساس ابتلا به اضافه‌وزن به دامپزشک مراجعه کنید. قطعاً دامپزشک با ارائه برنامه غذایی و ورزشی مناسب این بیماری را کنترل می‌کند و مانع از بروز سایر بیماریها میشود. کنترل کردن و پیشگیری اضافه‌وزن بسیار راحت‌تر از درمان آن است.
برای اطلاعات بیشتر به این سایت مراجعه کنید.
سوالات متداول
- به چه گربه‌ای چاق گفته میشود؟
یک گربه زمانی که وزنش 10 تا 20 درصد بیشتر از وزن ایده‌آل باشد، اضافه‌وزن دارد و زمانی که چربی اضافی بیش از 20 درصد بیشتر از وزن ایده‌آل بدنش باشد، چاق محسوب میشود. - چگونه گربه چاق را لاغر کنیم؟
برای سلامت گربه همواره به وزن آن توجه کنید و در صورت احساس ابتلا به اضافه‌وزن به دامپزشک مراجعه کنید. قطعاً دامپزشک با ارائه برنامه غذایی و ورزشی مناسب این بیماری را کنترل می‌کند و مانع از بروز سایر بیماریها میشود. - آیا چاقی در گربهها باعث بیماری میشود؟
چاقی گربه ممکن است اعث بیماریهایی مانند دیابت، فشارخون بالا، برخی انواع سرطان، بیماریهای قلبی و کبدی، کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن و… شود.
