حس می‌کنید اخیراً سگتان بیشتر از همیشه مایعات می‌نوشد و پرخورتر شده است؟ احتمال دارد سگ شما به بیماری کوشینگ مبتلا شده، خصوصاً اگر دارای علائم بادکردگی شکم و ریزش مو نیز باشد. کوشینگ، یک بیماری جدی است که بیشتر سگ‌های میان‌سال و مسن به آن مبتلا می‌شوند. اگر در مورد بیماری کوشینگ سگ اطلاعاتی ندارید، مطالعه این مقاله از پتسی می‌تواند برایتان مفید باشد. چرا که به معرفی بیماری کوشینگ در سگ، انواع و علائم آن‌ها و نحوه تشخیص و درمان آن پرداخته‌ایم. پس، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
| بیماری کوشینگ سگ | |
| انواع | کوشینگ وابسته به هیپوفیز، آدرنال و سندروم کوشینگ یاتروژنیک |
| علائم | افزایش اشتها/ تشنگی بیش‌ازحد و مصرف آب مفرط/ نازک شدن پوست/ ریزش موی سگ یا رشد مجدد ضعیف/ تکرر یا بی‌اختیاری ادرار/ ضعف عضلانی/ شکم بزرگ شبیه به گلدان/ تنبلی/ بی‌حالی (خواب‌آلودگی یا عدم فعالیت)/ نفس‌نفس‌زدن سگ/ عفونت‌های مزمن پوستی (پیودرما)/ عفونت‌های مثانه مداوم |
| تشخیص | آزمایش‌های اولیه خون/ آزمایش ادرار و کشت ادرار/ تست تحریک ACTH/ تست سرکوب دگزامتازون با دوز پایین / تست سرکوب دگزامتازون با دوز بالا/ نسبت کورتیزول ادرار به کراتینین/ سونوگرافی شکم/ سی‌تی‌اسکن یا MRI |
| درمان | تومور هیپوفیز/ تومور آدرنال/ کاهش استروئید دریافتی |
| خطرات | فشارخون بالا/ عفونت‌های کلیه/ سنگ مثانه/ دیابت/ عفونت‌های مزمن پوست و مجاری ادراری/ تغییرات در کبد (هپاتوپاتی واکوئلی)/ افزایش خطر لخته شدن |
| نژادهای مستعد ابتلا | پودل‌ها/ داششوندها/ بوکسرها/ ژرمن شپرد/ بوستون تریر/ یورکشایر تریر/ استافوردشایر تریر/ کوکر اسپانیل/ بیگل‌ها |
بیماری کوشینگ در سگ چیست؟
بیماری کوشینگ سگ وضعیتی است که در آن غدد فوق‌کلیوی، هورمون کورتیزول را بیش از حد در بدن سگ تولید می‌کنند. کورتیزول، یک استروئید طبیعی است که به تنظیم وزن مناسب بدن، ساختار بافت، وضعیت پوست و نظایر آن کمک می‌کند. با این حال، اگر میزان کورتیزول در بدن سگ از حد نرمال فراتر رود، احتمال دارد به انواع بیماری‌ها مبتلا گردد. هرچه میزان کورتیزول بیشتر باشد، شدت آسیب‌ها بیشتر شده و احتمال دارد منجر به مرگ سگ گردد.
انواع مختلف کوشینگ سگ
سه نوع بیماری کوشینگ در سگ‌ها وجود دارد:
۱- کوشینگ وابسته به هیپوفیز
این نوع از کوشینگ، شایع‌ترین نوع بیماری است که به دلیل وجود تومور در غده هیپوفیز سگ اتفاق می‌افتد. غده هیپوفیز در مغز قرار دارد و مسئول ترشح هورمون‌هایی است که عملکرد بدن را تنظیم می‌کنند. حال این تومورها که معمولاً خوش‌خیم و کوچک هستند، عملکرد هیپوفیز را مختل می‌کنند! در نتیجه، هورمونی ترشح می‌شود که غده فوق‌کلیوی را برای تولید کورتیزول بیشتر تحریک می‌کند.
۲- کوشینگ سگ وابسته به آدرنال
غدد فوق‌کلیوی، در کنار کلیه‌ها قرار دارند و مسئول تولید هورمون‌های ضروری مانند آدرنالین در بدن سگ هستند. وجود تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم در یک یا هر دو غده فوق‌کلیوی، سبب مختل شدن عملکرد طبیعی آن‌ها می‌شوند. در نتیجه میزان تولید کورتیزول در بدن سگ از میزان نرمال بیشتر می‌شود.
۳- سندروم کوشینگ یاتروژنیک
این نوع، نادرترین بیماری کوشینگ در سگ است که به دلیل استفاده زیاد یا طولانی‌مدت از استروئیدهای خوراکی یا تزریقی ایجاد می‌شود.
علائم کوشینگ در سگ
بیماری کوشینگ معمولاً در سگ‌های میان‌سال تا مسن (بالای ۷ سال) رخ می‌دهد. این بیماری به کندی پیشرفت می‌کند و گاهی هیچ‌گونه علائم اولیه‌ای ندارد. (مقاله مرتبط: پیری سگ) با این حال، در بیشتر مواقع علائم کوشینگ سگ یکی از موارد زیر است:
- افزایش اشتها
- تشنگی بیش‌ازحد و مصرف آب مفرط
- نازک شدن پوست
- ریزش موی سگ یا رشد مجدد ضعیف
- تکرر یا بی‌اختیاری ادرار
- ضعف عضلانی
- شکم بزرگ شبیه به گلدان
- تنبلی
- بی‌حالی (خواب‌آلودگی یا عدم فعالیت)
- نفس‌نفس‌زدن سگ
- عفونت‌های مزمن پوستی (پیودرما)
- عفونت‌های مثانه مداوم
بهتر است در صورت مشاهد هر یک از این علائم، با دام‌پزشک مشورت کنید. در سگ‌های مبتلا به بیماری کوشینگ، خطر آسیب کلیوی، لخته شدن خون، فشارخون بالا و دیابت افزایش می‌یابد. (مقاله مرتبط: بیماری خطرناک سگ)
نحوه تشخیص کوشینگ سگ
علائم این بیماری با برخی بیماری‌های سگ مثل کیسه صفرا، گوارش، سنگ مثانه یا تومور در طحال و غیره مشابه است. از این رو، هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص بیماری کوشینگ سگ وجود ندارد! پس احتمال دارد دام‌پزشک بعد از معاینه فیزیکی سگ، ترکیبی از آزمایش‌های زیر را برای تعیین منشأ علائم تجویز کند:
- آزمایش‌های اولیه خون (مثل آزمایش CBC (شمارش کامل خون) برای بررسی میزان آنزیم‌های کبدی و کلسترول)
- آزمایش ادرار و کشت ادرار (برای بررسی عفونت دستگاه ادراری)
- تست تحریک ACTH
- تست سرکوب دگزامتازون با دوز پایین
- تست سرکوب دگزامتازون با دوز بالا
- نسبت کورتیزول ادرار به کراتینین
- سونوگرافی شکم (برای شناسایی تغییرات در کبد و غدد فوق‌کلیوی)
- سی‌تی‌اسکن یا MRI (برای تشخیص تومور در غدد هیپوفیز)
۳ راه درمان کوشینگ سگ
برای درمان سندروم کوشینگ سگ سه روش وجود دارد: عمل جراحی، دارودرمانی یا پرتودرمانی. از بین این روش‌ها، تنها راه قطعی برای درمان کوشینگ در سگ برداشتن تومور از طریق جراحی است. اما به دلیل پیچیدگی و خطرات جراحی، دام‌پزشکان سعی می‌کنند بیماری کوشینگ را با دارو کنترل و درمان کنند. در حالت کلی، درمان کوشینگ سگ به نوع بیماری او بستگی دارد که به شرح زیر است:
۱- درمان تومور هیپوفیز
برای درمان این نوع، معمولاً از دو داروی تریلوستان (با نام تجاری Vetoryl®) و میتوتان (با نام تجاری Lysodren®) استفاده می‌شود. این داروها با تولید کورتیزول تداخل دارند و به کاهش کورتیزون تولید شده توسط غدد فوق‌کلیوی کمک می‌کند. با این حال، اگر تومور هیپوفیز در حال رشد باشد، ممکن است برای درمان بیماری، خصوصاً علائم عصبی در سگ، پرتودرمانی توصیه شود.
در صورت شروع مصرف دارو یا تغییر دز مصرفی، حتماً وضعیت سگ را تحت‌نظر داشته باشید. در صورت مشاهده بی‌حالی، استفراغ، بی‌اشتهایی سگ یا مشکل تنفسی در او، بلافاصله با دام‌پزشک تماس بگیرید.
۲- درمان تومور آدرنال
برای درمان بیماری کوشینگ وابسته به آدرنال معمولاً به جراحی بزرگ شکم نیاز است. اگر تومور خوش‌خیم باشد و بتوانند کل آن را بردارند، احتمال بازیابی سلامت طبیعی سگ بسیار زیاد است. با این حال، اگر به هر دلیلی امکان جراحی وجود نداشته باشد، با تجویز دارو می‌توان بیماری را کنترل کرد. در نظر داشته باشید که برای درمان کوشینگ سگ با دارو حیوان شما حتماً باید به طور مرتب توسط دام‌پزشک چک شود.
۳- درمان کوشینگ نوع یاتروژنیک
برای درمان کوشینگ یاتروژنیک باید استروئید دریافتی سگ به طور تدریجی و کنترل شده قطع گردد. این در حالی است که قطع استروئید ممکن است باعث عود بیماری شود که توسط استروئید درمان می‌شد.
پیش‌آگهی کوشینگ سگ چیست؟
منظور از پیش‌آگهی، پیش‌بینی آینده یک بیماری توسط پزشک با توجه به وضعیت بالینی بیمار و پیشرفت‌های دانش پزشکی است. درباره سندروم کوشینگ سگ، باید بدانید که هیچ یک از درمان‌های پزشکی نمی‌تواند سگ مبتلا به بیماری را درمان کند! با این حال، اگر تومور کوچک باشد می‌توان بیماری را در طول عمر سگ کنترل کرد. ولی اگر تومور بزرگ بوده و بر مغز تأثیر بگذارد، درصد بهبود بیماری کاهش می‌یابد.
تأثیر بیماری کوشینگ بر عمر سگ
علت ابتلای سگ به کوشینگ، وضعیت جسمانی او و تشخیص و درمان به موقع تأثیر زیادی بر پیش‌آگهی سگ دارد. دام‌پزشک با توجه به شرایط سگ شما برنامه درمانی را تجویز می‌کند که باید با دقت دستورالعمل‌ها را انجام دهید. در اکثر مواقع می‌توان کوشینگ سگ را با کمترین عوارض جانبی دارویی با موفقیت درمان کرد.
در طول دوره درمان، سگ شما باید به دقت تحت‌نظر بوده و مرتب آزمایش خون دهد. این کار باعث می‌شود همیشه دز داروی مصرفی سگ شما در حد نرمال باشد. زیرا دز اشتباه می‌تواند عوارض جانبی خفیف یا شدیدی را در سگ ایجاد کند. معمولاً سگ‌هایی که تحت نظارت کافی قرار نمی‌گیرند، بیماری‌شان عود می‌کند و در نهایت از دست می‌روند.
راه‌های پیشگیری
متأسفانه، اگر بیماری کوشینگ سگ ناشی از تومور هیپوفیز یا غده فوق‌کلیوی باشد، نمی‌توانید از ابتلا به آن پیشگیری کنید. با این حال، می‌توانید با کنترل مصرف استروئیدها، خطر ابتلا به بیماری کوشینگ یاتروژنیک را کاهش دهید.
آیا بیماری کوشینگ سگ مسری است؟
بیماری کوشینگ یک اختلال در سیستم غدد درون‌ریز است که منجر به برهم‌خوردن تعادل هورمونی بدن سگ می‌شود. پس، به دلیل نداشتن عامل ویروسی، مسری نبوده و قابلیت انتقال به سایر حیوانات و انسان‌ها را ندارد.
خطرات بیماری کوشینگ در سگ‌ها
بیماری کوشینگ سگ اگر به موقع شناسایی و کنترل نشود، ممکن است سگ به بیماری‌های زیر مبتلا گردد:
- فشارخون بالا
- عفونت‌های کلیه
- سنگ مثانه
- دیابت
- عفونت‌های مزمن پوست و مجاری ادراری
- تغییرات در کبد (هپاتوپاتی واکوئلی)
- افزایش خطر لخته شدن
علاوه بر این، ۱۵ تا ۲۰ درصد از سگ‌های مبتلا به تومور هیپوفیز با رشد تومور، علائم عصبی نیز پیدا می‌کنند. در موارد بسیار نادر، برخی سگ‌ها در معرض خطر لخته شدن خون کشنده به نام ترومبوآمبولی ریوی نیز هستند.
احتمال ابتلای کدام نژاد سگ بیشتر است؟
احتمال ابتلا به بیماری کوشینگ سگ در نژادهای زیر بیشتر از سایر نژادهاست:
- پودل‌ها (به خصوص پودل‌های مینیاتوری)
- داششوندها
- بوکسرها
- ژرمن شپرد
- بوستون تریر
- یورکشایر تریر
- استافوردشایر تریر
- کوکر اسپانیل
- بیگل‌ها
سخن پایانی
بیماری کوشینگ سگ یک اختلال هورمونی است که در آن بدن سطوح اضافی کورتیزول تولید می‌کند. این بیماری اغلب به دلیل وجود تومور در غده هیپوفیز یا غده فوق‌کلیوی ایجاد می‌شود. علائم این بیماری، به خصوص در روزهای آغازین، به ندرت دیده می‌شود، گاهی اوقات تشخیص دقیق آن برای دام‌پزشک نیز دشوارتر است. با این حال، از بارزترین علائم ظاهری ابتلای سگ به کوشینگ، گلدانی شدن شکم اوست. پس، ضروری است که در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوکی به دام‌پزشک مراجعه کنید. اگرچه این بیماری قابل‌پیشگیری نیست، ولی تشخیص زودهنگام بیماری می‌تواند پیش‌آگهی سگ شما را بهبود بخشد.
سوالات متداول
- علت کوشینگ در سگ چیست؟
وجود تومور در غده هیپوفیز یا غدد فوق‌کلیوی سگ یا مصرف بیش از حد استروئید و برهم‌خوردن تعادل هورمونی از علائم کوشینگ سگ است. - آیا بیماری کوشینگ سگ مسری است؟
خیر، بیماری کوشینگ در سگ قابلیت سرایت به انسان یا سایر حیوانات را ندارد. - آیا سندروم کوشینگ قابل درمان است؟
هیچ درمانی برای بیماری کوشینگ سگ وجود ندارد. ولی با مدیریت علائم بالینی و کاهش عوارض جانبی افزایش کورتیزول در جریان خون می‌توان این بیماری را کنترل کرد. - بیماری کوشینگ سگ کشنده است؟
این بیماری کشنده نیست، اما اگر درمان نشود باعث درد و ناراحتی زیادی در سگ می‌شود.
