تیروئید یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایی است که تاکنون نامش را شنیده‌ایم. جالب است بدانید تیروئید یک بیماری مشترک گربه با انسان است. اگر شما هم سرپرست گربه هستید، باید بدانید که این بیماری در کمین حیوان دوست‌داشتنی شماست. ولی جای نگرانی نیست! همانطور که تیروئید در انسان قابل کنترل است، تیروید گربه را هم می‌توان کنترل کرد. برای آشنایی بیشتر با تیروئید گربه، علائم و راه‌های درمان آن تا انتهای این مقاله از پتسی با ما همراه باشید.
| تیروئید گربه | |
| علائم کم کاری تیرویید | ریزش موی گربه، افزایش وزن گربه، ضعف و بی‌حالی، کاهش تحمل سرما، سرد بودن بدن گربه |
| علائم پر کاری تیرویید | کاهش وزن، افزایش اشتها، تشنگی و تکرر ادرار، بیش فعالی، اسهال، استفراغ، چرب و نامرتب شدن موهای گربه |
| راه‌های درمان | دارودرمانی، درمان با ید رادیواکتیو، جراحی و رژیم غذایی |
تیروئید گربه چیست؟
تیروئید، دو غده در گردن گربه است که وظیفه ترشح برخی هورمون‌ها را بر عهده دارد. تیروئید گربه دو هورمون تیروکسین و تریدوتیرونین را ترشح می‌کند. این غده به تنظیم بسیاری از فرآیندها از جمله تنظیم فرآیند متابولیسم در بدن گربه کمک می‌کند. به هم ریختن میزان ترشح هورمون تیروئید منجر به از بین رفتن تعادل متابولیسم در بدن گربه می‌شود. کم‌کاری این غده منجر به کند شدن فرآیندهای بدن و پرکاری تیروئید منجر به تسریع فرایندهای بدن می‌شود.
تشخیص تیروئید گربه
برای تشخیص تیروئید گربه، دام‌پزشک شما ممکن است از یکی یا چند تست استفاده کند، از جمله:
- تست تیروئید: این تست برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تیروئید در خون گربه شما استفاده می‌شود. اگر سطح هورمون‌های تیروئید بالا باشد، ممکن است تیروئید گربه داشته باشید.
- اولتراسوند: این تست با استفاده از امواج صوتی، تصویری از غده تیروئید گربه شما را ارائه می‌دهد. اگر غده تیروئید گربه شما بزرگ شده است، ممکن است تیروئید گربه داشته باشد.
تفاوت کم‌کاری تیروئید و پرکاری تیروئید در گربه چیست؟
- کم‌کاری تیروئید گربه زمانی اتفاق می‌افتد که بدن هورمون‌های ضروری را کمتر از حد لازم تولید می‌کند. این بیماری خیلی در میان گربه‌ها شایع نیست.
- پرکاری تیروئید گربه زمانی اتفاقی می‌افتد که غده تیروئید گربه بیش‌ازحد هورمون ترشح می‌کند. این بیماری در میان گربه‌ها به خصوص گربه‌های مسن شایع است.
در ادامه بیشتر درباره کم کاری تیروید گربه و پرکاری تیروید گربه می‌خوانیم.
کم‌کاری تیروئید گربه
همان طور که بالاتر خواندید، یکی از بیماری‌های مربوط به غده تیروئید کم‌کاری آن است. در ادامه با علائم، دلایل و نحوه درمان آن آشنا می‌شوید.
علائم کم‌کاری تیروئید در گربه‌ها چیست؟
بهترین روش برای تشخیص کم کاری تیروئید گربه انجام آزمایش توسط دام‌پزشک است. به جز تشخیص دام‌پزشک برخی علائم وجود دارد که با مشاهده آن در بدن گربه می‌توانید به کم‌کاری تیروئید گربه شک کنید. علائم کم‌کاری تیروئید عبارت‌اند از:
- ریزش موی گربه (مقاله مرتبط: بیماری آلوپسی در گربه)
- افزایش وزن گربه (چاقی در گربه)
- ضعف و بی‌حالی
- کاهش تحمل سرما
- سرد بودن بدن گربه
علت کم‌کاری تیروئید در گربه‌ها چیست؟
کم‌کاری تیروئید خیلی در میان گربه‌ها شایع نیست. دلایل این بیماری می‌تواند سرطان، کمبود ید در بدن گربه، ناهنجاری غده تیروئید و… باشد. گاهی عمل‌های جراحی گربه منجر به بروز این بیماری می‌شود. برخی گربه‌هایی که پرکاری تیروئید دارند، پس از درمان نامناسب به کم‌کاری تیروئید مبتلا می‌شوند.
درمان کم‌کاری تیروئید گربه
درمان این بیماری معمولاً ساده است. دام‌پزشک در قدم اول آزمایش‌هایی را انجام می‌دهد تا میزان کم‌کاری غده را متوجه شود. سپس، طبق نتایج مکمل هورمون مصنوعی را تجویز می‌کند تا سطح هورمون‌ها متعادل شود. بهتر است در کنار درمان دارویی رژیم غذایی گربه را تغییر دهید. گربه در این زمان دچار چاقی است، پس بهتر است از دادن غذاهای چرب به او اجتناب کنید. معمولاً پس از چند دوره استفاده از دارو و رعایت تغذیه روزانه گربه، وضعیت کم‌کاری غده تیروئید گربه بهبود می‌یابد.
پرکاری تیروئید گربه
پرکاری تیروئید یک بیماری شایع در گربه‌ها است و بیشتر گربه‌های میان‌سال و مسن را مبتلا می‌کند. این بیماری تیروتوکسیکوزیس نیز نامیده می‌شود. پرکاری تیرویید گربه به دلیل افزایش تولید هورمون‌های تیروئید (معروف به T3 و T4) ایجاد می‌شود. در ادامه این مقاله با علائم، علل و راه‌های درمان این بیماری آشنا می‌شوید.
علائم پرکاری تیروئید
برای تشخیص این بیماری بهترین روش انجام آزمایش برای بررسی میزان هورمون‌های ترشح شده است. دام‌پزشک نیز با بررسی گردن گربه می‌تواند تورم غدد تیروئید را تشخیص دهد. اگر به پرکاری تیروئید گربه خود مشکوک هستید علائم زیر را بررسی کنید و در صورت هر یک از آن‌ها به دام‌پزشک مراجعه کنید.
- کاهش وزن گربه
- افزایش اشتهای گربه
- تشنگی و تکرر ادرار
- بیش فعالی
- اسهال گربه
- استفراغ گربه
- چرب و نامرتب شدن موهای گربه
علت پرکاری تیروئید گربه
به طور دقیق علت پرکاری تیروئید در گربه مشخص نیست. اگرچه دلایلی مانند رژیم غذایی نامناسب، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و در برخی موارد نادر تومورهای بدخیم باعث پرکاری تیرویید گربه می‌شود. معمولاً پرکاری تیروئید بر عملکرد سایر غدد گربه تأثیر می‌گذارد و باعث به‌هم‌ریختگی کارکرد صحیح بدن می‌شود.
درمان پرکاری تیروئید گربه
برای درمان پرکاری تیروئید گربه می‌توان از ۴ روش: دارودرمانی، درمان با ید رادیواکتیو، جراحی و رژیم غذایی استفاده کرد. هریک از این روش‌ها مزایا و معایب مخصوص به خود را دارند. دام‌پزشک با توجه به میزان پیشرفت بیماری، وضعیت جسمانی گربه، ترجیح صاحب گربه و شرایط مالی بهترین گزینه را به شما پیشنهاد می‌کند. در ادامه به معرفی هریک از این روش‌ها می‌پردازیم.
۱- دارودرمانی
داروهای ضد تیروئید با کاهش تولید و ترشح هورمون تیروئید از غده تیروئید این بیماری را کنترل می‌کند. این داروها درمان قطعی برای تیروئید گربه نیستند، اما بیماری را کنترل می‌کند. مزایای دارو این است که داروها به راحتی در دسترس و نسبتاً ارزان هستند. یکی از معایب داروی تیرویید گربه عوارض جانبی آن است. ممکن است حیوان شما پس از مصرف داروی تیرویید دچار تب، بی‌اشتهایی گربه، بی‌حالی، استفراغ و… شود.
از دیگر مشکلات داروها می‌توان به طولانی بودن مدت مصرف آن اشاره کرد. اگر گربه دارویی برای درمان پرکاری تیروئید مصرف می‌کند باید به‌صورت دوره‌ای معاینه شود. در هر معاینه باید آزمایش‌هایی برای اندازه‌گیری میزان ترشح هورمون‌ها انجام شود. ممکن است نیاز باشد میزان مصرف داروی تیرویید گربه کم و یا زیاد شود. پس، باید داروی تیرویید گربه را تحت نظر دام‌پزشک مصرف کنید.
۲- درمان تیرویید گربه با ید رادیواکتیو
درمان با ید رادیواکتیو یکی دیگر از درمان‌های انتخابی برای گربه‌های مبتلا به پرکاری تیروئید است. در طول درمان، ید رادیواکتیو به صورت تزریقی تجویز می‌شود و به‌سرعت جذب جریان خون گربه می‌شود. ید برای تولید هر دو هورمون T3 و T4 موردنیاز است، توسط غده تیروئید جذب می‌شود. سپس، پرتوهای ساطع شده بافت غیرطبیعی تیروئید را بدون آسیب رساندن به بافت‌های اطراف یا غدد پاراتیروئید از بین می‌برند. اکثر گربه‌هایی که تحت درمان با ید رادیواکتیو قرار می‌گیرند، در عرض یک تا دو هفته پس از درمان، به سطح هورمون طبیعی می‌رسند.
مزایای درمان با ید رادیواکتیو این است که این روش اغلب پرکاری تیروئید گربه را درمان می‌کند، عوارض جانبی جدی ندارد و نیازی به بیهوشی ندارد. این تزریق خطر قابل‌توجهی برای گربه ندارد، اما ۳ تا ۵ روز باید گربه بستری و در شرایط قرنطینه باشد. در روزهای قرنطینه صاحب گربه اجازه ملاقات با او را ندارد و این شرایط باعث استرس گربه می‌شود.
درمان با ید رادیواکتیو در حدود ۹۵ درصد از موارد پرکاری تیروئید ظرف سه ماه پس از شروع درمان گربه به اتمام می‌رسد. در مواردی که درمان با ید رادیواکتیو موفقیت‌آمیز نباشد، می‌توان درمان را تکرار کرد. گاهی پس از انجام درمان با ید رادیواکتیو گربه دچار کم‌کاری تیروئید می‌شود.
۳- عمل جراحی
یکی از راه‌های درمان پرکاری غده تیروئید گربه برداشتن این غده است که تیروئیدکتومی نامیده می‌شود. تیروئیدکتومی یک جراحی نسبتاً ساده است و میزان موفقیت بالایی دارد. از مزایای جراحی تیروئید گربه می‌توان به قطع کردن داروها اشاره کرد. با این حال، این جراحی نیاز به بیهوشی عمومی دارد. اگر گربه‌های مسن مشکلات قلبی، کلیوی یا سایر مشکلاتی داشته باشند که ممکن است خطرات بیشتری را هنگام عمل به همراه داشته باشند. یکی از خطرات مهم مرتبط با جراحی تیروئیدکتومی گربه، آسیب غیرعمدی به غدد پاراتیروئید است. این غدد در نزدیکی غده تیروئید قرار دارند و در حفظ سطح کلسیم خون بسیار مهم هستند.
در مراحل اول برای درمان تیرویید گربه درمان با دارو و ید رادیواکتیو پیشنهاد می‌شود، زیرا خطرات و عوارض کمتری نسبت به جراحی دارند.
۴- رژیم‌درمانی
طبق مطالعات در برخی از گربه‌های مبتلابه پرکاری تیروئید، محدود کردن مقدار ید در رژیم غذایی گزینه مناسبی برای درمان تیرویید گربه است. این روش ممکن است برای گربه‌هایی که امکان مصرف دارو یا عمل جراحی ندارند مفید باشد. با این حال، رژیم غذایی ید گربه به دلیل نگرانی در مورد اثرات محدودیت طولانی‌مدت ید بر سلامت کلی خیلی توصیه نمی‌شود. ممکن است این روش در طولانی‌مدت اثر عکس بگذارد. قبل از انجام هرگونه تغییرات در رژیم غذایی گربه حتماً با دام‌پزشک مشورت کنید.
مشکلات ثانویه بیماری تیروئید
غده تیروئید چه در بدن گربه چه در بدن انسان نقش مهمی ایفا می‌کند. برخی از گربه‌های مبتلا به پرکاری تیروئید دچار مشکلات ثانویه از جمله بیماری قلبی و فشارخون بالا می‌شوند. افزایش هورمون‌های تیرویید گربه باعث افزایش ضربان قلب و انقباض قوی‌تر عضله قلب می‌شود که می‌تواند به‌مرورزمان باعث ضخیم شدن بطن چپ قلب شود. در صورت عدم درمان و کنترل تیروئید گربه، ممکن است عملکرد طبیعی قلب را به خطر بیافتد و منجر به نارسایی قلبی شود. اگر درمان تیروئید در گربه به موقع انجام شود، بیماری قلبی گربه نیز کنترل می‌شود.
فشارخون بالای گربه یکی دیگر از عوارض بالقوه پرکاری تیروئید است. فشار خون بالای گربه می‌تواند باعث آسیب به چندین اندام ازجمله چشم، کلیه، قلب، مغز و… شود. در صورتی که بیماری تیروئید گربه شدید باشد، برای کنترل بیماری فشارخون هم باید از دارو استفاده کنید. این بیماری نیز مانند بیماری قلبی گربه، پس از درمان تیروئید بهبود می‌یابد.
کلام آخر
تیروئید یکی از غده‌های بسیار مهم و اثرگذار در سلامت گربه است. برای پیشگیری از بروز کم‌کاری یا پرکاری تیروئید بهتر است که گربه رژیم غذایی مناسب داشته باشد. همچنین، یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از تیروئید گربه معاینه‌های دوره‌ای توسط دام‌پزشک است. امیدواریم گربه سالمی داشته باشید و اگر مبتلا به تیرویید است، با رعایت و درمان، سالیان طولانی در کنار شما زندگی کند.
سوالات متداول
- بیماری تیروئید گربه چیست؟
در صورتی که غده تیروئید دچار کم‌کاری یا پرکاری شود، بیماری تیروئید برای گربه رخ می‌دهد. - کم‌کاری تیروئید گربه چیست؟
در صورتی که ترشح غده تیروئید کاهش یابد، گربه دچار کم‌کاری تیروئید می‌شود. - پرکاری تیروئید گربه چیست؟
هنگامی‌که ترشح هورمون‌های غده تیروئید افزایش یابد، گربه دچار پرکاری تیروئید می‌شود. - درمان تیروئید گربه چیست؟
برای درمان تیروئید ابتدا دام‌پزشک باید کم‌کاری یا پرکاری یا تشخیص شود. سپس، با توجه به نیاز گربه روش‌های مختلف درمان تیرویید گربه مثل دارودرمانی، جراحی یا ید رادیواکتیو تجویز می‌شود.
