امروزه تکثیر و فروش جوجه عروس هلندی به یکی از راه‌های کسب درآمد افراد تبدیل شده است. برخی از دام‌پزشکان عقیده دارند که تکثیر عروس هلندی به قصد فروش، باعث جفت‌گیری و تخم‌گذاری بیش از حد این پرنده می‌شود و به بدن او آسیب می‌رساند. امیدواریم که قصد درآمدزایی به وسیله تولیدمثل بی‌رویه از این پرنده زیبا را نداشته باشید. ولی اگر سرپرستی عروس هلندی را به عهده داشته و دغدغه تولیدمثل او را دارید، اطلاعات این مقاله برایتان مفید است. برای دانستن اطلاعات بیشتر و بهترین روش برای جفت‌گیری عروس هلندی این مقاله از پتسی را بخوانید.
معرفی عروس هلندی
عروس هلندی یکی از زیباترین طوطی‌های خانگی است که امروزه به دومین پرنده پرطرفدار در جهان تبدیل شده است. خاستگاه این طوطی هیچ ربطی به کشور هلند ندارد و برعکس اسمش متعلق به استرالیا است. جثه نسبتاً کوچک و طول عمر زیاد از دلایل محبوبیت این پرنده است. وزن این پرنده بین ۷۸ تا ۱۲۵ گرم و طول آن ۳۲ سانتی‌متر است و طول عمر عروس هلندی به طور میانگین ۲۰ سال است. پرهای عروس هلندی اغلب به رنگ‌های زرد، سفید و خاکستری است.
سادگی تکثیر عروس هلندی در خانه، یکی دیگر از دلایل محبوبیت آن است. در ادامه با مراحل تکثیر این پرنده آشنا می‌شوید.
پیدا کردن جفت مناسب برای عروس هلندی
اولین قدم برای تکثیر عروس هلندی در خانه، انتخاب جفت مناسب برای اوست. اگر قصد تکثیر عروس هلندی را دارید، بهتر است از همان ابتدا آن را به صورت جفت تهیه کنید. پرنده‌هایی که از ابتدا جفت هستند، ارتباط بهتری با یکدیگر برقرار می‌کنند. با وجود این توصیه گاهی ممکن است عروس هلندی را به تنهایی انتخاب کنید و اکنون به جفت مناسب احتیاج داشته باشید. منظور از جفت مناسب چیست؟ به پرنده‌ای که ویژگی‌های زیر را داشته باشد، جفت مناسب عروس هلندی گفته می‌شود.
هم‌جنس نبودن پرنده‌ها: اولین شرط انتخاب یک جفت هم‌جنس نبودن دو پرنده است. گاهی ممکن است مدت طولانی منتظر جفت‌گیری عروس هلندی باشید، اما متوجه شوید که هر دو پرنده هم‌جنس هستند! بهترین و دقیق‌ترین روش برای تشخیص جنسیت عروس هلندی کمک گرفتن از دام‌پزشک و انجام آزمایش DNA با پر و خون است. یکی دیگر از روش‌های تشخیص جنسیت عروس هلندی، تشخیص از طریق رفتار و ظاهر آن است.
سالم بودن: پس از هم‌جنس نبودن پرنده‌ها مهم‌ترین فاکتور برای انتخاب جفت مناسب سلامت پرنده است. برای اطمینان از سلامت عروس هلندی، آن را از مراکز مطمئن به سرپرستی بگیرید. حتی توصیه می‌شود قبل از به سرپرستی گرفتن توسط دام‌پزشک معاینه شود. عروس هلندی نباید خیلی چاق یا لاغر باشد. پرنده سالم، پرهای صاف و تمیز، چشمان براق و روحیه شاد دارد. یبوست، راشیتیسم، لاغری، میلیا، کوکسیدین، غش کردن و نرمی استخوان رایج‌ترین بیماری‌های عروس هلندی هستند.
فامیل نبودن پرنده‌ها: هنگامی که برای عروس هلندی جفت انتخاب می‌کنید، بهتر است از پرنده‌های غریبه استفاده کنید. در صورتی که دو پرنده باهم فامیل بوده و ارتباط خویشاوندی داشته باشند، احتمال ناباروری تخم‌ها و مرگ‌ومیر جوجه‌ها افزایش می‌یابد. جفت‌گیری پرنده‌های خویشاوند منجر به لکه‌های طاسی بر بدن پرنده، کمر پیچ‌خورده و سایر نقص‌های ژنتیکی می‌شود.
سن مناسب برای جفت‌گیری: عروس هلندی در ۱۵ تا ۲۴ ماهگی به بلوغ می‌رسد و توصیه می‌شود تا ۱۸ ماهگی آن صبر کنید سپس جفت‌گیری کند. بهترین زمان برای جفت‌گیری عروس هلندی زمان دو تا پنج سالگی است. اگر اولین بار است که قصد تکثیر عروس هلندی در خانه را دارید، بهتر است از جفتی استفاده کنید که قبلاً سابقه جفت‌گیری و تخم‌گذاری داشته باشد. در صورتی که سن پرنده‌های والد کم باشد و تجربه نگهداری از جوجه را نداشته باشند، ممکن است پرهای جوجه را بکنند.
آمادگی‌های لازم قبل از جفت‌گیری
عروس هلندی نیز مانند تمامی حیوانات قبل از جفت‌گیری و تخم‌گذاری به برخی امکانات و شرایط احتیاج دارد. ضروری است قبل از تکثیر عروس هلندی، تغذیه، قفس، لانه و نور مناسب برای او را فراهم کنید. در ادامه به معرفی کامل آمادگی‌های لازم قبل از جفت‌گیری عروس هلندی می‌پردازیم.
تغذیه مناسب: تغذیه مناسب عروس هلندی اثر بسیار زیادی بر سلامت او حین جفت‌گیری دارد. غذای عروس هلندی باید نرم، تازه و سالم باشد و همواره آب آشامیدنی تازه در اختیارش قرار بگیرد. توصیه می‌شود در این دوران کمی غذای گرم و محرک به پرنده بدهید. بهترین تغذیه عروس هلندی شامل تخم کتان، ارزن و هفت تخم، دانه‌های جوانه‌زده مانند جوانه گندم، سبزی‌ها، ماکارونی، برنج پخته و حبوبات است.
قفس مناسب: پرنده عروس برای جفت‌گیری و به دنیا آوردن تخم‌ها به فضای بزرگی احتیاج دارد. بنابراین، سایز قفس عروس هلندی باید حداقل ۵۲ سانتی‌متر باشد. اگر سرپرستی جفت را به تازگی قبول کرده‌اید، نباید از ابتدا پرنده‌ها کنار یکدیگر باشند. حداقل دو هفته باید پرنده‌ها از هم دور باشند و فقط صدای هم را بشنوند. بعد از گذشت دو هفته، کم‌کم قفس‌ها را به یکدیگر نزدیک کنید تا با چهره جفت خود آشنا شوند. پس از چند روز هر دو پرنده را در یک قفس قرار دهید. بهتر است قفس را در منطقه خلوت خانه قرار دهید تا آماده جفت‌گیری شوند.
لانه مناسب: یکی از وسایل ضروری برای تکثیر عروس هلندی لانه یا آشیانه مناسب است. لانه عروس هلندی می‌تواند از جنس چوب، فلز و پلاستیک باشد. بهترین ابعاد برای لانه طول ۲۵ سانتی‌متر، عرض ۲۵ سانتی‌متر و ارتفاع ۳۰ سانتی‌متری است. ورودی لانه باید دایره‌ای به قطر ۸ سانتی‌متر باشد. کف لانه باید با پوشال، خرده چوب، ماسه بادی و خاک‌اره نرم پوشانده شود. بهتر است برای بررسی کردن داخل لانه و وضعیت تخم‌ها در قسمت پشت آن، یک در تعبیه کنید.
نور مناسب: احتمال جفت‌گیری و تکثیر عروس هلندی در فصول بهار و تابستان که نور وجود دارد، بیشتر است. این پرنده روزانه به ۱۲ ساعت نور احتیاج دارد. اگر در فصول سرد هستید با استفاده از نور مصنوعی و لامپ‌های مخصوص نور مدنظر پرنده را تأمین کنید. قفس پرنده نباید در معرض باد پنکه و کولر قرار بگیرد.
جفت‌گیری عروس هلندی
هنگامی که تمام شرایط را برای تکثیر عروس هلندی در خانه فراهم کردید، جفت را در قفس قرار دهید. اگر پرنده‌ها به یکدیگر علاقه‌مند شوند، بدن یکدیگر را نوازش و تمیز می‌کنند. قبل از جفت‌گیری پرنده نر سر خود را حلزونی می‌کند، آواز می‌خواند و می‌رقصد. پس از رقص پرنده نر، جفت‌گیری یک دقیقه طول می‌کشد و پس از آن پرنده نر در قفس پرواز می‌کند. معمولاً پرنده ماده پس از جفت‌گیری به لانه می‌رود و تا زمان به دنیا آمدن تخم‌ها بیشتر زمانش را آنجا سپری می‌کند.
تخم‌گذاری عروس هلندی
در پروسه تکثیر عروس هلندی اگر جفت‌گیری موفق باشد، پس از دو هفته اولین تخم و پس از هر ۴۸ ساعت تخم دیگری به دنیا می‌آید. عروس هلندی در هر جفت‌گیری، ۲ تا ۸ تخم می‌گذارد. معمولاً هر دو پرنده نر و ماده روی تخم می‌نشینند، اما نشستن بر روی تخم‌ها وظیفه پرنده ماده است. پرنده هلندی باید سه هفته بر روی تخم بنشیند و در این مدت، پرنده نر وظیفه تأمین غذای ماده را بر عهده دارد.
هنگام روی تخم نشستن، گاهی پرنده پرهای خود را کنار می‌زند تا با پوست خود روی تخم بنشیند، به این عمل وصله بچه گفته می‌شود. بهتر است در روزهای ۱۸ تا ۲۲ پس از تخم‌گذاری عروس هلندی ظرف آب یا دستمال مرطوب در لانه قرار دهید. با انجام این کار رطوبت محیط افزایش پیدا می‌کند و جوجه‌ها راحت‌تر پوسته تخم را می‌شکنند.
خارج شدن جوجه عروس هلندی از تخم
پس از گذشت ۲۱ روز از زمان تخم‌گذاری، تخم‌ها می‌شکنند و جوجه‌ها سر از تخم درمی‌آورند. به دلیل تخم‌گذاری با فاصله ۴۸ ساعت، همه جوجه‌ها با هم از تخم خارج نمی‌شوند. معمولاً پس از گذشت ۲ یا ۳ روز اکثر جوجه‌ها از تخم خارج می‌شوند. اگر زمان طولانی گذشت و برخی از تخم‌ها نشکستند، احتمالاً جنین مرده یا تخم نابارور بوده است. پس از تولد جوجه‌ها لانه را چک کنید تا جوجه مرده در آن وجود نداشته باشد. در این مرحله تکثیر عروس هلندی به پایان می‌رسد.
در صورت سالم بودن تمام اعضای خانواده، آن‌ها را تنها بگذارید و فقط آب و غذای مناسب در اختیارشان قرار دهید. در این زمان پیوند عاطفی میان اعضای خانواده شکل می‌گیرد و با یکدیگر آشنا می‌شوند. جوجه‌ها باید ۸ تا ۱۰ هفته با والدین خود زندگی کنند. در صورت جدایی زودتر پرنده مادر و جوجه‌ها دچار استرس می‌شوند و احتمال مرگ‌ومیر جوجه عروس هلندی افزایش می‌یابد.
گاهی والدین به خوبی از جوجه‌های خود مراقبت نمی‌کنند. به آن‌ها غذا نمی‌دهند، پرهای جوجه را می‌کنند و رفتار خوبی با آن‌ها ندارند. در این شرایط باید جوجه‌ها را از قفس خارج کنید و از آن‌ها مراقبت کنید. برای غذا دادن به جوجه‌هایی که بدون والدین زندگی می‌کنند، باید از شیر خشک مخصوص جوجه عروس هلندی استفاده کنید.
جفت‌گیری مجدد عروس هلندی
توصیه می‌شود تکثیر عروس هلندی فقط ۲ بار در سال انجام شود. در صورتی که پرنده پی‌درپی جفت‌گیری کند، مواد مغذی لازم را از دست می‌دهد و دچار ضعف و بیماری می‌شود. برای جلوگیری از جفت‌گیری مجدد عروس هلندی، باید او را از فضای جفت‌گیری دور کنید. در ابتدا بهتر است لانه را از قفس خارج و نور محیط را کم کنید.
پس از جفت‌گیری خوراندن غذای مقوی را ادامه دهید، اما هرگز از محرک‌ها و غذاهای نرم استفاده نکنید. مصرف حبوبات، برنج و ماکارونی را محدود کنید. بهتر است مصرف جوانه گندم قطع شود، زیرا دارای مقدار زیادی ویتامین E است و منجر به افزایش میل جنسی پرنده می‌شود.
در صورتی که پرنده دوباره قصد جفت‌گیری دارد، بهتر است جوجه‌ها را از قفس خارج کنید. خارج کردن جوجه‌ها باعث می‌شود که والدین بتوانند بر تخم‌های جدید تمرکز کنند. در صورتی که تعداد جوجه‌ها زیاد شود، پرکنی عروس هلندی جوجه توسط والدین اتفاق می‌افتد و جوجه‌ها آسیب می‌بینند. همچنین، جدا کردن جوجه‌ها باعث می‌شوند تا جوجه‌های خواهر و برادر با یکدیگر جفت‌گیری نکنند و از بروز خطرات احتمالی جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری
تکثیر عروس هلندی در خانه بسیار ساده است و در صورت مراقبت و رعایت نیازهای پرنده، جفت‌گیری انجام می‌شود. گاهی تمام مراقبت‌های لازم را انجام می‌دهید، اما باز هم جفت‌گیری انجام نمی‌شود. در این صورت باید جفت را تغییر دهید. به همین منظور توصیه می‌شود اگر قصد تکثیر عروس هلندی در خانه را دارید، پرنده را به صورت جفت بخرید یا به سرپرستی بگیرید. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید این مقاله را بخوانید.
سوالات متداول
- آیا تکثیر عروس هلندی در خانه ممکن است؟
بله، می‌توانید عروس هلندی را در خانه تکثیر کنید. - جفت عروس هلندی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
پرنده جفت باید سالم، بزرگ‌تر از دو سال و غیر هم‌جنس باشد. - عروس هلندی برای جفت‌گیری و تخم‌گذاری به چه شرایط محیطی احتیاج دارد؟
این پرنده برای جفت‌گیری به قفس بزرگ، نور کافی، غذای مناسب و لانه احتیاج دارد. - تخم‌گذاری عروس هلندی چند روز طول می‌کشد؟
پرنده پس از دو هفته تخم می‌گذارد و پس از گذشت سه هفته تخم‌ها به دنیا می‌آیند.
